W wakacyjnym cyklu #pokusanadziś prezentujemy jeden, wybrany obiekt, który znajduje się na ekspozycji w naszym Muzeum. Pokusą na dziś są tkaniny dwuosnowowe.
Autor: Łukasz Kulicki
Tkaniny dwuosnowowe, nazywane inaczej podwójnymi, stanowią jeden z najstarszych przykładów regionalnego rzemiosła tkackiego. Pierwsze wzmianki o tego rodzaju wytworach pochodzą z XVIII w. z okolic Ełku i Olecka.
Ich właściwością jest mięsista i gruba struktura, stąd często określa się je mianem dywanów. Wykonywane są prostym splotem płótna, z nici wełnianych, na warsztatach czteronicielnicowych. Zarówno wątek jak i osnowa tkaniny są podwójne, przeważnie w kontrastowych zestawieniach kolorystycznych np. zielony z czerwonym. Wzór powstaje poprzez wydobywanie na wierzch, w określonych miejscach, zgodnie z zaplanowanym wzorem, nici dolnej osnowy i przerzucanie wątku w tym samym kolorze. Dzięki temu twórca może dowolnie komponować ornament, gdyż wzór wybierany jest ręcznie.
Na Mazurach tradycja tkactwa dwuosnowowego zaczęła zanikać już na początku XIX w. W zbiorach Muzeum Warmii i Mazur brakuje, tkanin podwójnych prezentujących charakterystyczne mazurskie wzornictwo. Tkaniny, pokazane na wystawie pochodzą z innych regionów. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuję dywan z warsztatu braci Stanisława i Władysława Składanowskich z Wyszkowa.
Działający od XVIII w. rodzinny zakład rzemieślniczy wyspecjalizował się w produkcji tkanin podwójnych wełnianych tworzonych na szerokim warsztacie podnóżkowym o czterech nicielnicach. Z uwagi na szerokość warsztatu wyroby tworzone były zawsze przez dwóch tkaczy jednocześnie.
Kompozycyjnie tkaniny z tego ośrodka składają się z pola środkowego i bordiury, przy czym wyszkowski warsztat ograniczał się do kilku zaledwie motywów dekoracyjnych jednej i drugiej części. Prezentowany na wystawie „Utkana opowieść” dywan posiada wzór w tzw. dwa koła zwane inaczej gwiazdą z pazurkami. Bordiura natomiast jest starą dekoracją opartą na linii łamanej, pochodzącą zapewne z terenu Mazur. W związku z tym prezentacja tej tkaniny na wystawie „Utkana opowieść” jest ukłonem w stronę tradycji mazurskiego tkactwa dwuosnowowego.
Anna Czachorowska
Ich właściwością jest mięsista i gruba struktura, stąd często określa się je mianem dywanów. Wykonywane są prostym splotem płótna, z nici wełnianych, na warsztatach czteronicielnicowych. Zarówno wątek jak i osnowa tkaniny są podwójne, przeważnie w kontrastowych zestawieniach kolorystycznych np. zielony z czerwonym. Wzór powstaje poprzez wydobywanie na wierzch, w określonych miejscach, zgodnie z zaplanowanym wzorem, nici dolnej osnowy i przerzucanie wątku w tym samym kolorze. Dzięki temu twórca może dowolnie komponować ornament, gdyż wzór wybierany jest ręcznie.
Na Mazurach tradycja tkactwa dwuosnowowego zaczęła zanikać już na początku XIX w. W zbiorach Muzeum Warmii i Mazur brakuje, tkanin podwójnych prezentujących charakterystyczne mazurskie wzornictwo. Tkaniny, pokazane na wystawie pochodzą z innych regionów. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuję dywan z warsztatu braci Stanisława i Władysława Składanowskich z Wyszkowa.
Działający od XVIII w. rodzinny zakład rzemieślniczy wyspecjalizował się w produkcji tkanin podwójnych wełnianych tworzonych na szerokim warsztacie podnóżkowym o czterech nicielnicach. Z uwagi na szerokość warsztatu wyroby tworzone były zawsze przez dwóch tkaczy jednocześnie.
Kompozycyjnie tkaniny z tego ośrodka składają się z pola środkowego i bordiury, przy czym wyszkowski warsztat ograniczał się do kilku zaledwie motywów dekoracyjnych jednej i drugiej części. Prezentowany na wystawie „Utkana opowieść” dywan posiada wzór w tzw. dwa koła zwane inaczej gwiazdą z pazurkami. Bordiura natomiast jest starą dekoracją opartą na linii łamanej, pochodzącą zapewne z terenu Mazur. W związku z tym prezentacja tej tkaniny na wystawie „Utkana opowieść” jest ukłonem w stronę tradycji mazurskiego tkactwa dwuosnowowego.
Anna Czachorowska
