Przypominamy wszystkim miłośnikom postaci Mikołaja Kopernika, że od niedawna na olsztyńskim zamku oglądać można odnowioną wystawę stałą na temat postaci wielkiego astronoma.
Autor: Łukasz Kulicki
Jednym z obiektów, jakie trafiły przy tej okazji na wystawę, jest kopia mapy Warmii wykonanej w 1755 roku przez Jana Fryderyka Enderscha, znanego elbląskiego kartografa. Choć od śmierci Kopernika do wykonania prezentowanej mapy upłynęło ponad 200 lat, Warmia niemal się przez ten czas nie zmieniła pod względem geograficznym, administracyjnym i ustrojowym. Patrząc na mapę Enderscha patrzymy więc de facto na Warmię czasów wielkiego astronoma.
Na mapie widzimy ziemie dominium warmińskiego (zaznaczone na żółto) tworzące kształt trapezu opartego krótszą podstawą o brzeg Zalewu Wiślanego, który wyznacza północno-zachodnią granicę, tak samo jak rzeka Pasłęka w większej części swojego biegu wyznacza granicę południowo-zachodnią. Linie graniczne od strony północno-wschodniej i południowo-wschodniej są wyznaczone sztucznie, biegnąc mniej więcej od punktu na południe od jeziora Łańskiego do okolic nieco na wschód od Reszla, a stamtąd do ujścia rzeki Pasłęki do Zalewu Wiślanego.
Warmia tak w czasach Enderscha, jak i w czasach Kopernika, dzieli się administracyjnie na 10 komornictw (nazwanych na mapie po niemiecku Amt), z których trzy (fromborskie, melzackie, czyli pieniężeńskie i olsztyńskie) znajdują się pod zarządem kapituły, zaś pozostałe (braniewskie, orneckie, lidzbarskie, reszelskie, dobromiejskie, jeziorańskie oraz wartemborskie, czyli barczewskie) pod zarządem biskupa. Granica między domeną biskupią a kapitulną oznaczona jest na mapie kolorem jasnozielonym.
W lewym dolnym rogu mapy znajduje się bogato zdobiona dedykacja dla ówczesnego biskupa warmińskiego „księcia Świętego Imperium Rzymskiego (…) pana Adama Stanisława na Grabowie Grabowskiego” oraz „dostojnej kapituły warmińskiego kościoła katedralnego”. Nad dedykacją znalazł się rodowy herb biskupa, zawierający w czterech polach godła jego przodków, okolony herbami diecezji i kapituły.
Na mapie widzimy ziemie dominium warmińskiego (zaznaczone na żółto) tworzące kształt trapezu opartego krótszą podstawą o brzeg Zalewu Wiślanego, który wyznacza północno-zachodnią granicę, tak samo jak rzeka Pasłęka w większej części swojego biegu wyznacza granicę południowo-zachodnią. Linie graniczne od strony północno-wschodniej i południowo-wschodniej są wyznaczone sztucznie, biegnąc mniej więcej od punktu na południe od jeziora Łańskiego do okolic nieco na wschód od Reszla, a stamtąd do ujścia rzeki Pasłęki do Zalewu Wiślanego.
Warmia tak w czasach Enderscha, jak i w czasach Kopernika, dzieli się administracyjnie na 10 komornictw (nazwanych na mapie po niemiecku Amt), z których trzy (fromborskie, melzackie, czyli pieniężeńskie i olsztyńskie) znajdują się pod zarządem kapituły, zaś pozostałe (braniewskie, orneckie, lidzbarskie, reszelskie, dobromiejskie, jeziorańskie oraz wartemborskie, czyli barczewskie) pod zarządem biskupa. Granica między domeną biskupią a kapitulną oznaczona jest na mapie kolorem jasnozielonym.
W lewym dolnym rogu mapy znajduje się bogato zdobiona dedykacja dla ówczesnego biskupa warmińskiego „księcia Świętego Imperium Rzymskiego (…) pana Adama Stanisława na Grabowie Grabowskiego” oraz „dostojnej kapituły warmińskiego kościoła katedralnego”. Nad dedykacją znalazł się rodowy herb biskupa, zawierający w czterech polach godła jego przodków, okolony herbami diecezji i kapituły.
