Najpiękniejszą i dominującą w całości kompozycji plastycznej mapy, jest przemieszczająca się po chmurach, dynamiczna grupa sylwetek.
To alegoria "tychonicznego modelu świata" spersonifikowanego pod postaciami antycznych bogów. Na rozjaśnionym łuną nieboskłonie, rozpostartym nad nieruchomą Ziemią, wędrują ci, których imiona nadano planetom Układu Słonecznego. Miejsce i kolejność wyobrażeń w barwnej procesji, podyktowana została odległością od centrum tego zamkniętego świata – Słońca. /fot.1/
A więc na początek „opromieniające wszechświat” bóstwo solarne, potężny Helios, odpowiedzialny za przemieszczanie się Słońca po niebie. /fot.2/ Woźnica odziany w królewską purpurę, pędzący w złotej, krzeszącej błyskawice kwadrydze. Wynurzył się właśnie na wschodzie by zniknąć na zachodzie w głębinach Okeanosu. Na rycinie utożsamiony jest równocześnie z „potentatem” wśród olimpijskich bogów, uwieńczonym laurem Apollem, źródłem życiodajnej siły Słońca.
Wirujący nad Ziemią nocny nieboskłon symbolizuje toczące się koło rydwanu, na którym wyobrażono fragment sfery niebieskiej z rysunkami konstelacji nieba północnego. Jest to ten obszar, w pobliżu którego znajduje się między innymi Warkocz Bereniki – znany już starożytności, uczyniony gwiazdozbiorem w XVI wieku, przypieczętowany wpisaniem do katalogu gwiazdowego właśnie przez autora modelu prezentowanego świata - Tychona de Brahe. Na kole dostrzec można Małą Niedźwiedzicę, fragment Cefeusza, a przede wszystkim wspaniałą sylwetkę Smoka. /fot.3/
Tuż obok wozu biegnie boski posłaniec – Merkury. /fot.2/ Pierwsza w kolejności planeta w Układzie. Najbliższa Słońcu i najtrudniejsza do zaobserwowania - dojrzeć ją można jedynie tuż przed jego wschodem lub zaraz po zachodzie.
W nieco większej odległości krąży Wenus, druga po Merkurym i najjaśniejsza z planet. Nazywana niegdyś Gwiazdą Poranną, Porankową, Jutrzenką lub Lucifer (przynoszącą światło), gdyż widoczna jest na horyzoncie chwilę przed wschodem. Dlatego też jej personifikacja, ukoronowana gwiazdą, idzie na czele z pochodnią w ręku niczym Eos (Jutrzenka), siostra Heliosa otwierająca „wrota dnia” przed jego złocistym wozem. /fot.4/ Bogini świtu rozpraszająca mroki nocy, zwiastująca światło dnia ludziom i bogom. O tym, że jest to Wenus, świadczy towarzystwo uzbrojonego w łuk Kupidyna, syna Marsa.
Ten ostatni, jak przystało na boga wojny, biegnie za rydwanem w pełnym rynsztunku, zgodnie ze swoją z orbitą w Układzie, a więc w trochę większej odległości od Heliosa. /fot.5/ Tuż za nim Jowisz, ojciec Apolla, bóg który w mitologii króluje nad wszystkimi. Władca światła, dziennego nieboskłonu, burzy i piorunów. Kroczy z wiązką błyskawic, w towarzystwie orła, swojego atrybutu. Zajmuje jednak dalsze miejsce w pochodzie, to przypisane mu w systemie tychońskim. /fot.6/
Na końcu Saturn, ostatnia ze znanych ówcześnie planet (Uran odkryto w 1781, Neptuna w 1846 roku), krążąca po najdalszej orbicie. Saturn to bóg rolnictwa, zasiewów i czasu, utożsamiany z greckim Kronosem, który w obawie o władzę pożerał własne, nowonarodzone dzieci. Rytownik przedstawił go więc jako postać niosącą przerażone niemowlę. /fot.7/ Kosa w ręku, to atrybut nawiązujący nie tylko do rolnictwa ale też i śmierci, nieuchronnego końca w procesie przemijania. W podobny sposób wyobrażany był, mylony często z Kronosem, Chronos – bóg a zarazem personifikacja czasu. Stary mężczyzna z brodą, pilnujący porządku świata i poruszający kołem zodiaku. Zodiaku, którego fantazyjne znaki twórca mapy wyobraził tuż nad orbitą Saturna.
Małgorzata Kumorowicz
Fot. Grzegorz Kumorowicz.
A więc na początek „opromieniające wszechświat” bóstwo solarne, potężny Helios, odpowiedzialny za przemieszczanie się Słońca po niebie. /fot.2/ Woźnica odziany w królewską purpurę, pędzący w złotej, krzeszącej błyskawice kwadrydze. Wynurzył się właśnie na wschodzie by zniknąć na zachodzie w głębinach Okeanosu. Na rycinie utożsamiony jest równocześnie z „potentatem” wśród olimpijskich bogów, uwieńczonym laurem Apollem, źródłem życiodajnej siły Słońca.
Wirujący nad Ziemią nocny nieboskłon symbolizuje toczące się koło rydwanu, na którym wyobrażono fragment sfery niebieskiej z rysunkami konstelacji nieba północnego. Jest to ten obszar, w pobliżu którego znajduje się między innymi Warkocz Bereniki – znany już starożytności, uczyniony gwiazdozbiorem w XVI wieku, przypieczętowany wpisaniem do katalogu gwiazdowego właśnie przez autora modelu prezentowanego świata - Tychona de Brahe. Na kole dostrzec można Małą Niedźwiedzicę, fragment Cefeusza, a przede wszystkim wspaniałą sylwetkę Smoka. /fot.3/
Tuż obok wozu biegnie boski posłaniec – Merkury. /fot.2/ Pierwsza w kolejności planeta w Układzie. Najbliższa Słońcu i najtrudniejsza do zaobserwowania - dojrzeć ją można jedynie tuż przed jego wschodem lub zaraz po zachodzie.
W nieco większej odległości krąży Wenus, druga po Merkurym i najjaśniejsza z planet. Nazywana niegdyś Gwiazdą Poranną, Porankową, Jutrzenką lub Lucifer (przynoszącą światło), gdyż widoczna jest na horyzoncie chwilę przed wschodem. Dlatego też jej personifikacja, ukoronowana gwiazdą, idzie na czele z pochodnią w ręku niczym Eos (Jutrzenka), siostra Heliosa otwierająca „wrota dnia” przed jego złocistym wozem. /fot.4/ Bogini świtu rozpraszająca mroki nocy, zwiastująca światło dnia ludziom i bogom. O tym, że jest to Wenus, świadczy towarzystwo uzbrojonego w łuk Kupidyna, syna Marsa.
Ten ostatni, jak przystało na boga wojny, biegnie za rydwanem w pełnym rynsztunku, zgodnie ze swoją z orbitą w Układzie, a więc w trochę większej odległości od Heliosa. /fot.5/ Tuż za nim Jowisz, ojciec Apolla, bóg który w mitologii króluje nad wszystkimi. Władca światła, dziennego nieboskłonu, burzy i piorunów. Kroczy z wiązką błyskawic, w towarzystwie orła, swojego atrybutu. Zajmuje jednak dalsze miejsce w pochodzie, to przypisane mu w systemie tychońskim. /fot.6/
Na końcu Saturn, ostatnia ze znanych ówcześnie planet (Uran odkryto w 1781, Neptuna w 1846 roku), krążąca po najdalszej orbicie. Saturn to bóg rolnictwa, zasiewów i czasu, utożsamiany z greckim Kronosem, który w obawie o władzę pożerał własne, nowonarodzone dzieci. Rytownik przedstawił go więc jako postać niosącą przerażone niemowlę. /fot.7/ Kosa w ręku, to atrybut nawiązujący nie tylko do rolnictwa ale też i śmierci, nieuchronnego końca w procesie przemijania. W podobny sposób wyobrażany był, mylony często z Kronosem, Chronos – bóg a zarazem personifikacja czasu. Stary mężczyzna z brodą, pilnujący porządku świata i poruszający kołem zodiaku. Zodiaku, którego fantazyjne znaki twórca mapy wyobraził tuż nad orbitą Saturna.
Małgorzata Kumorowicz
Fot. Grzegorz Kumorowicz.
