Biskupi warmińscy, cz. IV Krzysztof Szembek

2022-10-24 11:05:44 (ost. akt: 2022-10-24 11:12:51)

„Rituale Sacramentorum ac Aliarum Ecclesiae Ceremoniarum [...]”, wydany w Braniewie w 1733 roku, w drukarni Towarzystwa Jezusowego. Został opracowany i wydrukowany na polecenie biskupa warmińskiego Krzysztofa Szembeka (1680-1740).

Biskupi warmińscy, cz. IV Krzysztof Szembek
Krzysztof Andrzej Jan Szembek urodził się 16 maja 1680 roku w rodowym Słupowie. Pierwsze nauki pobierał w domu. Następnie został wysłany na studia do Krakowa. Po ich ukończeniu kontynuował naukę w Niemczech, Francji i Włoszech. Po powrocie do kraju uzyskał doktorat z teologii na Akademii Krakowskiej. Wykształcenie i podróże zagraniczne dały mu wiedzę o zachodnim świecie i utrwaliły znajomość języków obcych. Dzięki protekcji brata Stanisława zyskał stanowisko pisarza w kancelarii Augusta II. Piastował wiele stanowisk. Jako biskup rządy na Warmii objął w 1724 roku. Trwały one 16 lat. W tym czasie dzielił swój czas między duszpasterstwo i politykę. Prowadził wizytacje generalne, zwoływał synody. Kontynuował działania poprzedników wspierając budowy świątyń i ich wyposażenie. Szerzył na Warmii kult świętych. Wspierał ludzi ubogich. Przejawiał troskę o szpitalnictwo warmińskie i stan szkół parafialnych. Dbał o gospodarkę, handel i bezpieczeństwo. Zgromadził też znaczny księgozbiór. Zmarł 16 marca 1740 roku i został pochowany w katedrze fromborskiej.

Prezentowane dzieło to rytuał. Zmieniał on liturgię umiejętnie łącząc rytuał rzymski z miejscową tradycją. Wprowadzał do liturgii język ludowy – polski i niemiecki oraz śpiew w języku ojczystym. Wiele uwagi poświęcono w nim problemom duszpasterskim, ludziom biednym, samotnym i chorym.
Druk składa się z dwóch części: sakramentalnej i ceremonialnej, z których każdą zaopatrzono w odrębną kartę tytułową. Na rewersie karty tytułowej umieszczono herb Szembeków wraz z wierszem, którego tekst nawiązuje do symboliki róży obecnej w herbie. Początkowe karty części pierwszej zawierają przedmowę biskupa K. Szembeka, w której tłumaczy konieczność wprowadzenia zmian w obowiązującym dotąd rytuale. Na kolejnych kartach umieszczono indeks, kalendarz rzymski oraz tabelę świąt ruchomych z lat 1733-1765. Rytuał zawiera notację muzyczną (chorał gregoriański).
Teksty opisujące poszczególne obrzędy rozpoczynają drukowane w technice drzeworytu, ozdobne inicjały. Karty bloku woluminu wykonano z papieru ręcznie czerpanego, żeberkowego znakowanego filigranami. Tekst wydrukowano w kolorze czarnym i czerwonym. Oprawa woluminu wykonana została z brązowej, zdobionej skóry koźlęcej.

Wolumin został poddany pracom konserwatorskim w 2019 roku. Dla wszystkich dostępny jest w wersji cyfrowej na stronie Warmińsko-Mazurskiej Biblioteki Cyfrowej.

Kalendarium

« czwartek, 25 kwietnia 2024 »
Pn Wt Śr Czw Pt So N
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930     
Zobacz pełne kalendarium »

Samorzad Wojewodztwa

Poznaj lepiej nasz region:

facebook youtube

czwartek 25 Kwietnia
  • Mikołaj Kopernik – Gra
  • Stowarzyszenie Miłośników Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
  • Konserwacja i restauracja XIV-wiecznego zamku w Lidzbarku Warmińskim – perły architektury gotyckiej w Polsce – III etap
  • Logo roku Mikołaja Kopernika
  • Oferta najmu sal
  • Katalog on-line biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
  • Centrum Spotkań Europejskich
  • Strona projektu: