27 września 1858 w Skomacku, przyszedł na świat najstarszy syn chałupnika Fritza i Justyny Kayków, Michał.
#ZArchiwumMWiM
#Życiorys
Skomack był wsią ubogą, toteż większość małorolnych gospodarzy parała się dodatkową, dorywczą pracą, co tyczyło się także Fritza Kajki. W wieku sześciu lat chłopiec rozpoczął naukę w szkole elementarnej. Odkąd pierwszy raz zasiadł w szkolnej ławce, wyróżniał się pilnością i zamiłowaniem do nauki, co wprawiało w zdumienie najbliższe środowisko. Rodzice marzyli, by pierworodny został nauczycielem, ale niestety przedwczesna śmierć żywiciela rodziny, Fritza zmusiła go do podjęcia pracy zarobkowej, także ukończeniu szkoły, jak wielu zubożałych chłopskich synów, został parobkiem u zamożniejszych gospodarzy, zatrudnionym przy pasieniu bydła. W gospodarstwie nie pracował długo, prędko poznał wędrownych rzemieślników ciesielskich i postanowił do nich dołączyć. Wszechstronne zajęcia, których się podejmował, nauczyły go murarki oraz zduństwa. Odkrył w sobie również rzeźbiarskie uzdolnienia, chociaż w głębi duszy marzył o kawałku własnej ziemi. Przez sześć dni w tygodniu budował domy, siódmego znajdował czas na poezję i przemyślenia. Zatrważająca bieda zmuszała go do częstego przekraczania „zielonej granicy” i szukania dodatkowej pracy w Polsce.
Swoim pierwszym literackim debiutem pragnął obdarzyć łamy „Kalendarza Królewsko-Pruskiego Ewangelickiego” redagowane przez Marcina Gerssa. Niestety, poematy zostały nadesłane zbyt późno, pierwszy był za długi, a drugi „nietęgi”. Niezrażony, próbował swoich sił nadal, a wiersze słał od tamtej pory do redakcji „Mazura”. Odwoływał się w nich do życia codziennego mieszkańców mazurskiej wsi. Jako konserwatywny ewangelik chętnie używał biblijnych alegorii i nawiązywał do protestanckiej surowości. Jego poezja była naznaczona przywiązaniem do „gadki”, czyli gwary mazurskiej, wyrosłej na gruncie języka przyniesionego przez przodków z Mazowsza, zakonserwowanej przez staropolszczyznę, jednocześnie wchłaniającą słowa niemieckie.
Krzewił oświatę, będąc członkiem Towarzystwa Czytelni Ludowej, a jego motto brzmiało; „Kto umie czytać, a nigdy nic nie czyta, to tak samo, jakby zapracowany grosz marnował”. Uważał się raczej za pruskiego Mazura, lojalnego wobec pruskiej państwowości i cesarza Wilhelma, choć sprzeciwiał się wymuszonej germanizacji, uważając, że język niemiecki jest głównie „potrzebny na sądzie, czy to na stacyjach kolei żelaznej”. W czasie gorączki plebiscytowej przeciwstawiał się piętnowaniu tych, którzy głosują za Polską oraz przeznaczaniu kościołów do celów agitacyjnych, za co usłyszał nie jedną groźbę „zepchnięcia chałupy w jezioro”. W politykę angażował się jako członek Mazurskiego Związku Ludowego. Uruchamiał partyjne kontakty, aby ratować mazurskich jeńców z niewoli francuskiej.
Z natury milczący i skromny, aż do czasu zakończenia I wojny światowej, nie przyznawał się publicznie, że pisze własne wiersze. Nawet w podeszłym wieku, nie rezygnował ze stawiania domów. Melchior Wańkowicz, który w 1935 roku przybył do gospodarstwa Kajki w Ogródku, zastał go w ferworze pracy, wobec tego wywiad musiał przeprowadzić z żoną cieśli, Wilhelminą. Ostatnie lata życia Michała Kajki były trudne nie tylko ze względu na pogarszający się stan zdrowia, ale również z powodu represji władz hitlerowskich, względem osób współpracujących z ruchem polskim, dlatego też Kajka w liście do „Mazura” zażyczył sobie, aby polscy goście nie składali mu już więcej wizyt. Zmarł w 1940 roku w Orzyszu, do którego przybył, aby pomóc synowi Adolfowi w budowie domu.
MW
Bibliografia;
Chojnowski Zbigniew, Michał Kajka – poeta mazurski, Olsztyn 1992.
Piechocki Witold, Michał Kajka, Olsztyn 1968.
#Życiorys
Skomack był wsią ubogą, toteż większość małorolnych gospodarzy parała się dodatkową, dorywczą pracą, co tyczyło się także Fritza Kajki. W wieku sześciu lat chłopiec rozpoczął naukę w szkole elementarnej. Odkąd pierwszy raz zasiadł w szkolnej ławce, wyróżniał się pilnością i zamiłowaniem do nauki, co wprawiało w zdumienie najbliższe środowisko. Rodzice marzyli, by pierworodny został nauczycielem, ale niestety przedwczesna śmierć żywiciela rodziny, Fritza zmusiła go do podjęcia pracy zarobkowej, także ukończeniu szkoły, jak wielu zubożałych chłopskich synów, został parobkiem u zamożniejszych gospodarzy, zatrudnionym przy pasieniu bydła. W gospodarstwie nie pracował długo, prędko poznał wędrownych rzemieślników ciesielskich i postanowił do nich dołączyć. Wszechstronne zajęcia, których się podejmował, nauczyły go murarki oraz zduństwa. Odkrył w sobie również rzeźbiarskie uzdolnienia, chociaż w głębi duszy marzył o kawałku własnej ziemi. Przez sześć dni w tygodniu budował domy, siódmego znajdował czas na poezję i przemyślenia. Zatrważająca bieda zmuszała go do częstego przekraczania „zielonej granicy” i szukania dodatkowej pracy w Polsce.
Swoim pierwszym literackim debiutem pragnął obdarzyć łamy „Kalendarza Królewsko-Pruskiego Ewangelickiego” redagowane przez Marcina Gerssa. Niestety, poematy zostały nadesłane zbyt późno, pierwszy był za długi, a drugi „nietęgi”. Niezrażony, próbował swoich sił nadal, a wiersze słał od tamtej pory do redakcji „Mazura”. Odwoływał się w nich do życia codziennego mieszkańców mazurskiej wsi. Jako konserwatywny ewangelik chętnie używał biblijnych alegorii i nawiązywał do protestanckiej surowości. Jego poezja była naznaczona przywiązaniem do „gadki”, czyli gwary mazurskiej, wyrosłej na gruncie języka przyniesionego przez przodków z Mazowsza, zakonserwowanej przez staropolszczyznę, jednocześnie wchłaniającą słowa niemieckie.
Krzewił oświatę, będąc członkiem Towarzystwa Czytelni Ludowej, a jego motto brzmiało; „Kto umie czytać, a nigdy nic nie czyta, to tak samo, jakby zapracowany grosz marnował”. Uważał się raczej za pruskiego Mazura, lojalnego wobec pruskiej państwowości i cesarza Wilhelma, choć sprzeciwiał się wymuszonej germanizacji, uważając, że język niemiecki jest głównie „potrzebny na sądzie, czy to na stacyjach kolei żelaznej”. W czasie gorączki plebiscytowej przeciwstawiał się piętnowaniu tych, którzy głosują za Polską oraz przeznaczaniu kościołów do celów agitacyjnych, za co usłyszał nie jedną groźbę „zepchnięcia chałupy w jezioro”. W politykę angażował się jako członek Mazurskiego Związku Ludowego. Uruchamiał partyjne kontakty, aby ratować mazurskich jeńców z niewoli francuskiej.
Z natury milczący i skromny, aż do czasu zakończenia I wojny światowej, nie przyznawał się publicznie, że pisze własne wiersze. Nawet w podeszłym wieku, nie rezygnował ze stawiania domów. Melchior Wańkowicz, który w 1935 roku przybył do gospodarstwa Kajki w Ogródku, zastał go w ferworze pracy, wobec tego wywiad musiał przeprowadzić z żoną cieśli, Wilhelminą. Ostatnie lata życia Michała Kajki były trudne nie tylko ze względu na pogarszający się stan zdrowia, ale również z powodu represji władz hitlerowskich, względem osób współpracujących z ruchem polskim, dlatego też Kajka w liście do „Mazura” zażyczył sobie, aby polscy goście nie składali mu już więcej wizyt. Zmarł w 1940 roku w Orzyszu, do którego przybył, aby pomóc synowi Adolfowi w budowie domu.
MW
Bibliografia;
Chojnowski Zbigniew, Michał Kajka – poeta mazurski, Olsztyn 1992.
Piechocki Witold, Michał Kajka, Olsztyn 1968.
