Kolejnym tematem w cyklu od deski do deski są stare druki napisane bądź wydane przez biskupów warmińskich.
Pierwszym z nich jest „De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX” (O sprawach, dziejach i wszystkich innych potocznościach koronnych ksiąg XXX), autorstwa Marcina Kromera (1512-1589). Druk wydany został po łacinie w drukarni Johannesa Oporinusa w Bazylei w 1568 roku.
Dzieło Kromera opisuje historię Polski od jej powstania do roku 1506. Autor przede wszystkim wzorował się i korzystał z kroniki Jana Długosza, a także Bernarda Wapowskiego. Dzięki tej pozycji biskup zyskał uznanie, szacunek i sławę historyka narodowego. Stanisław Orzechowski, pisarz polityczny czasów Kromera w taki sposób pisał o „De origine…”: „Objawił nas światu, co za lud jesteśmy ludziom obcym ukazał. Mniemali przedtym postronni ludzie, że Polonia była miasto jakieś, tak jako jest Bononia we Włoszech (…) Oświecił nas Pan Bóg Kromerowym piórem, zalecił nas obcym krajom, tak że nas dziś ludzie nie mają za sprostne i niewyćwiczone, jako przedtym nas mieli, ale nas kładą między ludźmi wybornymi rozumy, obyczajami i naukami.”
Kronikę swoją zakończył na 1506 roku. Prawdopodobnie spowodowane to było obawą biskupa przed narażeniem się sobie współczesnych, których musiałby oceniać, co w konsekwencji wywołałoby ferment wśród licznych notabli. Mimo to, z czasem praca Kromera została doceniona przez króla Stefana Batorego. Z jego inicjatywy sejm warszawski w 1580 roku publicznie złożył Kromerowi podziękowanie za jego historię. Jednak książka cieszyła się większym powodzeniem za granicą niż w kraju. W 1578 roku Stanisław Reszka wyłożył ją w przedpokoju mieszkania biskupa Stanisława Hozjusza – dla interesantów, którzy oczekiwali audiencji u kardynała.
Wydawnictwo zostało zakupione do zbiorów Biblioteki w 1972 roku. Na wewnętrznej stronie przedniej okładki widoczny ekslibris Ex Bibliotheca Nelliana. Oprawiony w skórę egzemplarz jest zachowany w bardzo dobrym stanie.
Dzieło Kromera opisuje historię Polski od jej powstania do roku 1506. Autor przede wszystkim wzorował się i korzystał z kroniki Jana Długosza, a także Bernarda Wapowskiego. Dzięki tej pozycji biskup zyskał uznanie, szacunek i sławę historyka narodowego. Stanisław Orzechowski, pisarz polityczny czasów Kromera w taki sposób pisał o „De origine…”: „Objawił nas światu, co za lud jesteśmy ludziom obcym ukazał. Mniemali przedtym postronni ludzie, że Polonia była miasto jakieś, tak jako jest Bononia we Włoszech (…) Oświecił nas Pan Bóg Kromerowym piórem, zalecił nas obcym krajom, tak że nas dziś ludzie nie mają za sprostne i niewyćwiczone, jako przedtym nas mieli, ale nas kładą między ludźmi wybornymi rozumy, obyczajami i naukami.”
Kronikę swoją zakończył na 1506 roku. Prawdopodobnie spowodowane to było obawą biskupa przed narażeniem się sobie współczesnych, których musiałby oceniać, co w konsekwencji wywołałoby ferment wśród licznych notabli. Mimo to, z czasem praca Kromera została doceniona przez króla Stefana Batorego. Z jego inicjatywy sejm warszawski w 1580 roku publicznie złożył Kromerowi podziękowanie za jego historię. Jednak książka cieszyła się większym powodzeniem za granicą niż w kraju. W 1578 roku Stanisław Reszka wyłożył ją w przedpokoju mieszkania biskupa Stanisława Hozjusza – dla interesantów, którzy oczekiwali audiencji u kardynała.
Wydawnictwo zostało zakupione do zbiorów Biblioteki w 1972 roku. Na wewnętrznej stronie przedniej okładki widoczny ekslibris Ex Bibliotheca Nelliana. Oprawiony w skórę egzemplarz jest zachowany w bardzo dobrym stanie.
