Obchodzona w lipcu 210 rocznica urodzin Józefa Ignacego Kraszewskiego niech posłuży za pretekst do zaprezentowania medalionu z jego wizerunkiem.
Zabytek ten, wzbogacający kolekcję Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Warmii i Mazur, jest w swojej dziedzinie typowym przykładem dla okresu, w którym powstał. Druga połowa XIX wieku to epoka, w której w dziedzinie medalierstwa a szczególnie związanych z nimi medalionów, w szranki stawali oprócz zawodowych artystów także amatorzy, pisarze czy poeci. Produkowane na masową skalę, odznaczały się dużą różnorodnością i nierównym poziomem artystycznym. Siłą rzeczy często też nieuniknioną w tym wypadku schematycznością.
Polskie medaliony z reguły przybierały formę okrągłą lub w mniejszej ilości owalną. Materiał do ich odlania najczęściej stanowił brąz lub żelazo. Czerpiąc ze wzorów francuskich, artyści stosowali sprawdzony schemat modelowania wizerunku na płaszczyźnie, w którym wypukły, realistyczny relief wiernie oddanej głowy lub popiersia w ujęciu profilowym, kontrastował z gładką powierzchnią tła, przerwaną jedynie dyskretnym napisem odnoszącym się do sportretowanej postaci i autora dzieła.
W takim rozwiązaniu plastycznym widzimy właśnie bohatera dzisiejszego tekstu. Portret Kraszewskiego, najprawdopodobniej inspirowany fotografią mistrza pióra, przedstawiającą go w podobnym ujęciu, to wyobrażenie sędziwego już mężczyzny, wydobyte z gładkiego tła miękkim i miejscami sumarycznym modelunkiem niezbyt wysokiego reliefu. Artysta w sposób harmonijny zakomponował postać w owalu, którego górną partię wypełnia umieszczony w łuku „odręczny” napis: 1829. JÓZEF IGNACY KRASZEWSKI 1879. Pod ramieniem pisarza informacja: Mo w Warsz. 30/IX 79 T. (Teofil) Godecki., niżej: odlew Fab: Wy: z bron: Ski Ud:
Autor medalu to Teofil Godecki (1847-1918), absolwent Klasy Rysunkowej Gersona w Warszawie. Jak każdy szanujący się artysta, nie omieszkał zabawić jakiś czas we Włoszech (1873-1878). Pogłębianie jego wiedzy rzeźbiarskiej zaowocowało między innymi wykonaniem w 1876 roku dla Muzeum Kopernika w Rzymie (wspomnianego już wcześniej, przy okazji omawiania innego medalu) dwóch brązowych medalionów z wizerunkami wybitnego polskiego astronoma oraz Galileusza. W Polsce na stałe artysta związał się z Warszawą, gdzie oprócz rzeźby pełnej tworzył właśnie medaliony. W tym ten, wykonany w 1879 roku dla J.I. Kraszewskiego.
Bohatera medalu nie trzeba nikomu szczegółowo przedstawiać. Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887) to nie tylko pisarz, autor ponad 600 książek (232 powieści), ale także dziennikarz, malarz, rysownik, muzyk, kompozytor i kolekcjoner. Jego działalność na polu patriotyczno-konspiracyjno-powstańczym, okupiona w młodości dwuletnim więzieniem a pod koniec życia ponad 3-letnim pobytem w twierdzy, w dojrzałym wieku szła równolegle z szeroko zakrojoną pracą literata i wydawcy. Napisany przez niego cykl powieści poświęconych dziejom Polski, swego czasu na lata wszedł do kanonu poczytnych lektur. Wśród nich „Stara baśń”, obecnie znana też jako kanwa do scenariusza filmowego.
Małgorzata Kumorowicz
Medalion: Józef Ignacy Kraszewski
Autor: Teofil Godecki (1847-1918)
Warszawa, 1879 r.. odlew jednostronny, brąz, 158x33 mm
Polskie medaliony z reguły przybierały formę okrągłą lub w mniejszej ilości owalną. Materiał do ich odlania najczęściej stanowił brąz lub żelazo. Czerpiąc ze wzorów francuskich, artyści stosowali sprawdzony schemat modelowania wizerunku na płaszczyźnie, w którym wypukły, realistyczny relief wiernie oddanej głowy lub popiersia w ujęciu profilowym, kontrastował z gładką powierzchnią tła, przerwaną jedynie dyskretnym napisem odnoszącym się do sportretowanej postaci i autora dzieła.
W takim rozwiązaniu plastycznym widzimy właśnie bohatera dzisiejszego tekstu. Portret Kraszewskiego, najprawdopodobniej inspirowany fotografią mistrza pióra, przedstawiającą go w podobnym ujęciu, to wyobrażenie sędziwego już mężczyzny, wydobyte z gładkiego tła miękkim i miejscami sumarycznym modelunkiem niezbyt wysokiego reliefu. Artysta w sposób harmonijny zakomponował postać w owalu, którego górną partię wypełnia umieszczony w łuku „odręczny” napis: 1829. JÓZEF IGNACY KRASZEWSKI 1879. Pod ramieniem pisarza informacja: Mo w Warsz. 30/IX 79 T. (Teofil) Godecki., niżej: odlew Fab: Wy: z bron: Ski Ud:
Autor medalu to Teofil Godecki (1847-1918), absolwent Klasy Rysunkowej Gersona w Warszawie. Jak każdy szanujący się artysta, nie omieszkał zabawić jakiś czas we Włoszech (1873-1878). Pogłębianie jego wiedzy rzeźbiarskiej zaowocowało między innymi wykonaniem w 1876 roku dla Muzeum Kopernika w Rzymie (wspomnianego już wcześniej, przy okazji omawiania innego medalu) dwóch brązowych medalionów z wizerunkami wybitnego polskiego astronoma oraz Galileusza. W Polsce na stałe artysta związał się z Warszawą, gdzie oprócz rzeźby pełnej tworzył właśnie medaliony. W tym ten, wykonany w 1879 roku dla J.I. Kraszewskiego.
Bohatera medalu nie trzeba nikomu szczegółowo przedstawiać. Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887) to nie tylko pisarz, autor ponad 600 książek (232 powieści), ale także dziennikarz, malarz, rysownik, muzyk, kompozytor i kolekcjoner. Jego działalność na polu patriotyczno-konspiracyjno-powstańczym, okupiona w młodości dwuletnim więzieniem a pod koniec życia ponad 3-letnim pobytem w twierdzy, w dojrzałym wieku szła równolegle z szeroko zakrojoną pracą literata i wydawcy. Napisany przez niego cykl powieści poświęconych dziejom Polski, swego czasu na lata wszedł do kanonu poczytnych lektur. Wśród nich „Stara baśń”, obecnie znana też jako kanwa do scenariusza filmowego.
Małgorzata Kumorowicz
Medalion: Józef Ignacy Kraszewski
Autor: Teofil Godecki (1847-1918)
Warszawa, 1879 r.. odlew jednostronny, brąz, 158x33 mm
