#ZArchiwumMWiM #Życiorys
Plakat zaprojektowany przez Ericha Mendelsohna w ramach olsztyńskiej Prowincjonalnej Wystawy Przemysłowej z 1910 roku. Olsztyński architekt zajmował się także grafiką pocztówek i plakatów, a jego autorskie motywy były wykorzystywane także przez olsztyński
Autokrytycyzm nie przeszkodził Mendelsohnowi w zaprojektowaniu jako pracy dyplomowej żydowskiego domu przedpogrzebowego dla rodzinnego miasta. Bet Taharę otwarto uroczyście we wrześniu 1913 roku, a w wydarzeniu uczestniczyli zarówno najznakomitsi olsztyńscy obywatele jak i sam architekt, który w trakcie ceremonii wręczył klucze przewodniczącemu gminy doktorowi Isaacowi Kamnitzerowi. Dom Oczyszczenia był miejscem w którym obmywano ciało zmarłego poprzez zanurzenie w określonej ilości wody, namaszczenie wonnościami oraz zawinięcie w lniany całun. Nieboszczyka chowano następnie na pobliskim cmentarzu po uprzednim odprowadzeniu przez rodzinę. Dziś o istnieniu kirkutu przypominają fragmenty ogrodzenia, schodów oraz drzewa, będące niemym świadkiem ostatnich pożegnań.
Po otrzymaniu dyplomu Mendelsohn zwrócił się ku teatrowi, tworząc scenografie i projektując kostiumy, a ogromu pracy przysparzał mu okres karnawałowy przed którym zajmował się oprawą plastyczną słynnych monachijskich balów prasowych. Dodatkowym bodźcem do artystycznych działań była współpraca z grupą Der Blaue Reiter, której członkowie nie akceptowali ciągłej obecności konserwatywnych tradycji malarstwa akademickiego w sztuce, a ich wpływ zakotwiczył się w twórczości Ericha na następne lata. Tymczasem obawy Davida Mendelsohna spełniały się; syn nawet nie próbował znaleźć „normalnego” zatrudnienia w służbie państwowej lub w którymś z biur architektonicznych…
Życiową zwrotnicę Ericha Mendelsohna przestawił wybuch pierwszej wojny światowej. W listopadzie 1914 roku przeniósł się z Monachium do Berlina, a po roku odbył szkolenie wojskowe jako sanitariusz przy Czerwonym Krzyżu, by zostać wysłanym na front wschodni. Przez kilka lat był całkowicie odcięty od nowych, twórczych impulsów, a przekonywujące rysunkowe szkice budowli, które w tym czasie tworzył zwalczyły targające nim wątpliwości, co do wyboru obranej przed laty drogi. Długie dojrzewanie do tego wniosku podsumował słowami; „Jako urodzony w małym, rolniczym miasteczku, pośród pól i lasów, nauczyłem się oddychać powoli i traktować słońce i deszcz jak uzupełniające się zjawiska natury. Uzmysłowiłem sobie, że wysokie drzewa potrzebują więcej czasu, by wyrosnąć, nauczyłem się zatem myśleć długimi okresami i pomijać powszechne trajkotanie naszego fachu oraz paplaninę osobistej próżności”. Dla znawców twórczości wybitnego olsztynianina szkice z lat wojennych są uznawane za najlepsze, mimo iż nie powstawały w zaciszu pracowni, lecz w brudnych okopach i słabo oświetlonych ziemiankach, przy wykorzystaniu najmniejszych skrawków papieru, obrazując ogromne fabryczne hale, dworce, silosy zbożowe, hangary lotnicze, hale magazynowe, fabryki samochodów, a także budynki stoczni wykonane z materiałów przyszłości – stali i żelazobetonu. Lepsze warunki do tworzenia szkiców miał być może w lazaretach do których trafił kilkakrotnie na skutek odniesionych ran. Pod koniec wojny doczekał się awansu na młodszego sierżanta.
cdn
Bibliografia;
Bętkowski Rafał, Gmina żydowska w Olsztynie. Wokół Bet Tahary, [w:] Debata, nr 8 (71) 2013.
Bętkowski Rafał, Gmina żydowska w Olsztynie. Ojciec i syn – David i Erich Mendelsohnowie, [w:] Debata, nr 9 (72) 2013.
Heinze-Greenberg Ita, Erich Mendelsohn. Olsztyn–Jerozolima–San Francisco, Olsztyn 2006.
Mazgal Ewa, Erich Mendelsohn [w:] Śrutkowski Tomasz (red.), Kalendarz Olsztyński 1999: a w nim kalendarium, wiele informacji ciekawych o historii miasta, zacnych mieszkańcach wiadomości pożytecznych bez liku i facecji, Olsztyn 1999.
Wolski Bolesław, Erich Mendelsohn – architekt z Olsztyna [w:] Jasiński Janusz (red.) „Szkice olsztyńskie”, Olsztyn 1967.
Po otrzymaniu dyplomu Mendelsohn zwrócił się ku teatrowi, tworząc scenografie i projektując kostiumy, a ogromu pracy przysparzał mu okres karnawałowy przed którym zajmował się oprawą plastyczną słynnych monachijskich balów prasowych. Dodatkowym bodźcem do artystycznych działań była współpraca z grupą Der Blaue Reiter, której członkowie nie akceptowali ciągłej obecności konserwatywnych tradycji malarstwa akademickiego w sztuce, a ich wpływ zakotwiczył się w twórczości Ericha na następne lata. Tymczasem obawy Davida Mendelsohna spełniały się; syn nawet nie próbował znaleźć „normalnego” zatrudnienia w służbie państwowej lub w którymś z biur architektonicznych…
Życiową zwrotnicę Ericha Mendelsohna przestawił wybuch pierwszej wojny światowej. W listopadzie 1914 roku przeniósł się z Monachium do Berlina, a po roku odbył szkolenie wojskowe jako sanitariusz przy Czerwonym Krzyżu, by zostać wysłanym na front wschodni. Przez kilka lat był całkowicie odcięty od nowych, twórczych impulsów, a przekonywujące rysunkowe szkice budowli, które w tym czasie tworzył zwalczyły targające nim wątpliwości, co do wyboru obranej przed laty drogi. Długie dojrzewanie do tego wniosku podsumował słowami; „Jako urodzony w małym, rolniczym miasteczku, pośród pól i lasów, nauczyłem się oddychać powoli i traktować słońce i deszcz jak uzupełniające się zjawiska natury. Uzmysłowiłem sobie, że wysokie drzewa potrzebują więcej czasu, by wyrosnąć, nauczyłem się zatem myśleć długimi okresami i pomijać powszechne trajkotanie naszego fachu oraz paplaninę osobistej próżności”. Dla znawców twórczości wybitnego olsztynianina szkice z lat wojennych są uznawane za najlepsze, mimo iż nie powstawały w zaciszu pracowni, lecz w brudnych okopach i słabo oświetlonych ziemiankach, przy wykorzystaniu najmniejszych skrawków papieru, obrazując ogromne fabryczne hale, dworce, silosy zbożowe, hangary lotnicze, hale magazynowe, fabryki samochodów, a także budynki stoczni wykonane z materiałów przyszłości – stali i żelazobetonu. Lepsze warunki do tworzenia szkiców miał być może w lazaretach do których trafił kilkakrotnie na skutek odniesionych ran. Pod koniec wojny doczekał się awansu na młodszego sierżanta.
cdn
Bibliografia;
Bętkowski Rafał, Gmina żydowska w Olsztynie. Wokół Bet Tahary, [w:] Debata, nr 8 (71) 2013.
Bętkowski Rafał, Gmina żydowska w Olsztynie. Ojciec i syn – David i Erich Mendelsohnowie, [w:] Debata, nr 9 (72) 2013.
Heinze-Greenberg Ita, Erich Mendelsohn. Olsztyn–Jerozolima–San Francisco, Olsztyn 2006.
Mazgal Ewa, Erich Mendelsohn [w:] Śrutkowski Tomasz (red.), Kalendarz Olsztyński 1999: a w nim kalendarium, wiele informacji ciekawych o historii miasta, zacnych mieszkańcach wiadomości pożytecznych bez liku i facecji, Olsztyn 1999.
Wolski Bolesław, Erich Mendelsohn – architekt z Olsztyna [w:] Jasiński Janusz (red.) „Szkice olsztyńskie”, Olsztyn 1967.
