#odDeskiDoDeski
Pomorskije otwiety; Rkps 207
Powstanie pisma wynikało z potrzeby utrwalenia myśli i przekazania jej innym ludziom na odległość w przestrzeni i czasie. Było koniecznym warunkiem dla gromadzenia wiadomości, a więc powstawania wiedzy. Stało się ono podstawą rozwoju wyższych form cywilizacji i kultury ludzkiej. Ogólny rozwój pisma odbywał się stopniowo i powoli. System znaków doskonalony był w miarę rosnących potrzeb i rozwoju umiejętności ludzi. Niekiedy jednak odbywał się gwałtownie przez przejęcie form od obcej społeczności i przystosowywany był do własnych potrzeb.
Wyróżniamy trzy kręgi kulturowe, w których niezależnie od siebie wytworzyło się pismo: Wschodnioazjatycki (Chiny, Japonia, Indie), Azja Zachodnia i Europa Śródziemnomorska (Egipt, Grecja, Rzym); oraz prastare ludy amerykańskie.
Etapy rozwoju pisma to: znaki symboliczne, pismo obrazkowe, pismo wyrazowe, sylabowe i wreszcie alfabetyczne.
Znaki symboliczne służyły ludziom do porozumiewania się jeszcze przed wynalezieniem i zastosowaniem pisma. Część znaków przekazywana była w nietrwałej formie np. sygnałów dymnych. Do trwalszych należały: karby – nacięcia na kijach, muszle umieszczane na sznurach czy najbardziej rozwinięte kipu. To ostatnie używane było przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Południowej. Nazywane jest „pismem węzełkowym”, ze względu na swoją formę. Były to bowiem sznurki wykonane z bawełny lub włosia lam, czy alpak, na których wiązane były supełki.
Pismo obrazkowe (piktograficzne) powstało z rysunków przedstawiających pojęcia w uproszczonej formie. Piktogramy (symbole) nie miały jeszcze bezpośredniego związku z dźwiękiem mowy. Nie była tu potrzebna znajomość języka. Pismo to używane było przez prehistoryczne ludy zamieszkujące m.in. basen Morza Śródziemnego. Najstarszymi zabytkami związanymi z pismem obrazkowym są malowidła naskalne w Jaskini w Lascoux na terenie obecnej Francji.
Pismo wyrazowe (ideograficzne) to uproszczone i umowne znaki, które nie oznaczały tylko rzeczy, ale i pojęcia. Dobrym przykładem jest rysunek kręgu z kreskami promieni. Symbol ten oznaczał słońce, ale jednocześnie mógł określać ciepło. Dla uniknięcia nieporozumień w odczytywaniu owego pisma używano znaków pomocniczych. Determinatywy nie wymawiane były przy czytaniu, określały natomiast rodzaj pojęcia np. imię bóstwa, płeć, kraj. Odczytanie pisma ideograficznego bez znajomości języka, w którym je zapisano, było często niemożliwe. Można było domyślać się znaczenia danego symbolu, ale brzmienie wyrazu pozostawało nieznane.
Pisma sylabowe i alfabetyczne są przykładami pisma fonetycznego. W tym przypadku znaki są graficznym odzwierciedleniem mowy. Symbolami pisma nie są obrazki, które niezależnie od mowy tłumaczone są same przez się. Są to znaki, którym znaczenie nadaje się przez pryzmat języka. Pierwsze z nich reprezentuje grupy dźwięków, składających się ze spółgłosek i samogłosek. Pojedynczy symbol to cała sylaba. Natomiast pismo alfabetyczne to system znaków (liter), który każdy odpowiada jednemu dźwiękowi – głosce.
Współcześnie bardzo popularnym sposobem porozumiewania się, zwłaszcza w Internecie, jest wysyłanie emotikon. Są to znaki typograficzne służące do wyrażania nastroju rozmówców i użytkowników różnych portali społecznościowych. Znaki te są niczym innym, jak przykładem pisma ideograficznego. Po raz pierwszy znaku wyrażającego uśmiech :-) użył w 1982 r. prof. Scotta Fahlamana z Carnegie Mellon University.
Fot. A Łuczyńska
Wyróżniamy trzy kręgi kulturowe, w których niezależnie od siebie wytworzyło się pismo: Wschodnioazjatycki (Chiny, Japonia, Indie), Azja Zachodnia i Europa Śródziemnomorska (Egipt, Grecja, Rzym); oraz prastare ludy amerykańskie.
Etapy rozwoju pisma to: znaki symboliczne, pismo obrazkowe, pismo wyrazowe, sylabowe i wreszcie alfabetyczne.
Znaki symboliczne służyły ludziom do porozumiewania się jeszcze przed wynalezieniem i zastosowaniem pisma. Część znaków przekazywana była w nietrwałej formie np. sygnałów dymnych. Do trwalszych należały: karby – nacięcia na kijach, muszle umieszczane na sznurach czy najbardziej rozwinięte kipu. To ostatnie używane było przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Południowej. Nazywane jest „pismem węzełkowym”, ze względu na swoją formę. Były to bowiem sznurki wykonane z bawełny lub włosia lam, czy alpak, na których wiązane były supełki.
Pismo obrazkowe (piktograficzne) powstało z rysunków przedstawiających pojęcia w uproszczonej formie. Piktogramy (symbole) nie miały jeszcze bezpośredniego związku z dźwiękiem mowy. Nie była tu potrzebna znajomość języka. Pismo to używane było przez prehistoryczne ludy zamieszkujące m.in. basen Morza Śródziemnego. Najstarszymi zabytkami związanymi z pismem obrazkowym są malowidła naskalne w Jaskini w Lascoux na terenie obecnej Francji.
Pismo wyrazowe (ideograficzne) to uproszczone i umowne znaki, które nie oznaczały tylko rzeczy, ale i pojęcia. Dobrym przykładem jest rysunek kręgu z kreskami promieni. Symbol ten oznaczał słońce, ale jednocześnie mógł określać ciepło. Dla uniknięcia nieporozumień w odczytywaniu owego pisma używano znaków pomocniczych. Determinatywy nie wymawiane były przy czytaniu, określały natomiast rodzaj pojęcia np. imię bóstwa, płeć, kraj. Odczytanie pisma ideograficznego bez znajomości języka, w którym je zapisano, było często niemożliwe. Można było domyślać się znaczenia danego symbolu, ale brzmienie wyrazu pozostawało nieznane.
Pisma sylabowe i alfabetyczne są przykładami pisma fonetycznego. W tym przypadku znaki są graficznym odzwierciedleniem mowy. Symbolami pisma nie są obrazki, które niezależnie od mowy tłumaczone są same przez się. Są to znaki, którym znaczenie nadaje się przez pryzmat języka. Pierwsze z nich reprezentuje grupy dźwięków, składających się ze spółgłosek i samogłosek. Pojedynczy symbol to cała sylaba. Natomiast pismo alfabetyczne to system znaków (liter), który każdy odpowiada jednemu dźwiękowi – głosce.
Współcześnie bardzo popularnym sposobem porozumiewania się, zwłaszcza w Internecie, jest wysyłanie emotikon. Są to znaki typograficzne służące do wyrażania nastroju rozmówców i użytkowników różnych portali społecznościowych. Znaki te są niczym innym, jak przykładem pisma ideograficznego. Po raz pierwszy znaku wyrażającego uśmiech :-) użył w 1982 r. prof. Scotta Fahlamana z Carnegie Mellon University.
Fot. A Łuczyńska
