#odDeskiDoDeski
Dat Nye Testament Jhesu Christi St.Dr. 60
Drzeworyt to najstarsza technika artystycznego druku wypukłego. Stosowano ją do powielania elementów zdobniczych i ilustracji w książce. Matrycę stanowiła deska z miękkiego drewna (jabłoni, buku), która była cięta wzdłuż pnia. Na dobrze wypolerowanej deszczułce, zamalowanej białym gruntem, wykonywano piórem lub grafitem określony rysunek. Obie krawędzie każdej narysowanej kreski nacinano nożykiem, usuwając przy pomocy innych noży i dłut warstwę drzewa z niezarysowanych przestrzeni między kreskami. Pozostające wypukłe elementy, które zaczerniono farbą przy pomocy pędzla lub wałka, odbijane były na przyłożonym do klocka papierze.
Pierwotnie wykonywano w ten sposób samodzielne obrazki (karty do gry, obrazki dewocyjne, kalendarze), z czasem drzeworyt trafił do książki. W pierwszej połowie XV wieku tworzono książki ksylograficzne, które powstawały w wyniku odbijania jednostronnie kart z klocków drzeworytowych. Wynalazek druku sprawił, że od połowy XVI wieku drzeworyt stał się najczęściej stosowaną metodą zdobienia i ilustrowania książki.
Stopniowo forma drzeworytu zmieniała się. Wyróżniamy drzeworyt groszkowy – określany też jako śrutowy; tonowy – czyli białoryt zwany negatywowym; światłocieniowy - czyli odbijany z dwóch płyt dający kontur i cieniowanie przez szrafowanie.
Pod koniec XVIII wieku Thomas Bewick (1753-1828) do wykonania matrycy zastosował drewno twarde (bukszpan) cięte w poprzek słoja. Dzięki temu klocek rytowano rozmaitymi rylcami, które nie żłobiły drewna, lecz nacinały we wszystkich kierunkach i z różnym naciskiem. To pozostawiało zróżnicowany w kształtach i tonacji rysunek. Ta wypukła technika znakomicie uzupełniała skład drukarski i wykorzystywana była do masowej produkcji książek i czasopism ilustrowanych do końca XIX wieku.
Konkurencją drzeworytu z czasem stała się cynkografia. Była to technika graficzna druku wypukłego, której matrycą była płyta cynkowa a nie drewniana . W 1881 roku wynaleziono fotograficzne przenoszenie rysunków na metalowe klisze, co spowodowało zaprzestanie używania drzeworytów do ilustrowania wydawnictw.
Pierwotnie wykonywano w ten sposób samodzielne obrazki (karty do gry, obrazki dewocyjne, kalendarze), z czasem drzeworyt trafił do książki. W pierwszej połowie XV wieku tworzono książki ksylograficzne, które powstawały w wyniku odbijania jednostronnie kart z klocków drzeworytowych. Wynalazek druku sprawił, że od połowy XVI wieku drzeworyt stał się najczęściej stosowaną metodą zdobienia i ilustrowania książki.
Stopniowo forma drzeworytu zmieniała się. Wyróżniamy drzeworyt groszkowy – określany też jako śrutowy; tonowy – czyli białoryt zwany negatywowym; światłocieniowy - czyli odbijany z dwóch płyt dający kontur i cieniowanie przez szrafowanie.
Pod koniec XVIII wieku Thomas Bewick (1753-1828) do wykonania matrycy zastosował drewno twarde (bukszpan) cięte w poprzek słoja. Dzięki temu klocek rytowano rozmaitymi rylcami, które nie żłobiły drewna, lecz nacinały we wszystkich kierunkach i z różnym naciskiem. To pozostawiało zróżnicowany w kształtach i tonacji rysunek. Ta wypukła technika znakomicie uzupełniała skład drukarski i wykorzystywana była do masowej produkcji książek i czasopism ilustrowanych do końca XIX wieku.
Konkurencją drzeworytu z czasem stała się cynkografia. Była to technika graficzna druku wypukłego, której matrycą była płyta cynkowa a nie drewniana . W 1881 roku wynaleziono fotograficzne przenoszenie rysunków na metalowe klisze, co spowodowało zaprzestanie używania drzeworytów do ilustrowania wydawnictw.
