Artykuł z okazji 80. rocznicy urodzin Erwina Kruka
Erwin Kruk, zdjęcie portretowe wykonane w latach osiemdziesiątych przez Ryszarda Czerniewskiego.
Autor: Ryszard Czerniewski, Fot. Archiwum Muzeum Warmii i Mazur
4 maja 1941 roku w miejscowości Gutfeld, dziś znanej jako Dobrzyń, przychodzi na świat drugi syn rolnika Hermana Kruka i Mety ze Stachów, Erwin. Chłopiec ma zaledwie cztery lata, gdy okrucieństwa przechodzącego frontu boleśnie doświadczają rodzinę i sąsiadów. Wywiezieni do obozu infiltracyjnego Krukowie wyczekują niepewnego jutra. Niestety przyszłość niesie ze sobą jedynie gorycz rozłąki. Ojciec Erwina zostaje wywieziony „na roboty” do Związku Radzieckiego, z których nigdy nie powróci. Nieszczęścia chodzą parami, toteż epidemia tyfusu pozbawia życia pozostałych krewnych Erwina, w tym matkę i dziadka. Osieroconych braci adoptuje ciotka Ida. Od tej pory będą wychowywać się w Elgnówku, pomagając wujostwu żyjącemu z plonów kilkudziesięcio-hektarowego gospodarstwa.
Jako młody chłopak Erwin odbywa praktykę jako ślusarz wagonowy, wiążąc swoją edukację z konkretnym zawodem. Wolne chwile spędza w bibliotece, szczególnym zainteresowaniem darząc literaturę skandynawską. Spokój trwa krótko, trudna sytuacja materialna zmusza ciotkę Idę do umieszczenia siostrzeńców w morąskim domu dziecka. Ciężkie doświadczenia nie odbierają nastolatkowi ani chęci życia, ani ciekawości świata. Oddaje się teatrowi, poezji, historii i żeglarstwu.
Ma zaledwie osiemnaście lat, gdy rozpoczyna współpracę z czasopismem kulturalnym „Warmia i Mazury”. Jako student polonistyki jest niezwykle aktywny: kieruje redakcją literacką oraz zakłada grupę poetycką. W trakcie nauki poznaje także przyszłą żonę Swietłanę Naumnik, rodem z Białowieży. Przerwy wakacyjne wypełnia badaniem folkloru powiatu ostródzkiego.
Wkrótce ukazuje się jego pierwszy zbiorek poetycki „Rysowanie z pamięci”, a także powieść „Drogami o świcie”. Zostaje niemal od razu zauważony i doceniony przez środowisko literackie. Równoległa kariera dziennikarska nabiera tempa, gdy podejmuje staż w redakcji „Głosu Olsztyńskiego”. Zapracowany i aktywny otrzymuje za swą działalność niezliczoną ilość nagród i tytułów.
Nie odczuwa jednak strachu przed odejściem z redakcji, „nie godząc się na kreowany przez ówczesną prasę obraz rzeczywistości”. Jego „List” napisany pod wpływem emocji wywołanych falą sierpniowych strajków z 1980 roku, jest czytany przez członków „Solidarności”, w strukturach której działa. Staje się orędownikiem praw autochtonów.
Nagłaśnia trudną sytuację ludności miejscowej na Warmii i Mazurach, próbuje ocalić przed zniszczeniem resztkę kultury mazurskiej oraz głosi potrzebę naprawienia wyrządzonych krzywd. Podjęta przez pisarza próba rejestracji Mazurskiego Zrzeszenia Kulturalnego kończy się fiaskiem, gdyż zdaniem władz „stowarzyszenie nie służyłoby integracji społecznej regionu”. Erwin Kruk nie poddaje się. O sprawę mazurską walczy w ramach Kongresu Kultury Polskiej w Warszawie, będąc jednym z dwustu pięćdziesięciu uczestników wydarzenia. W kościele świętej Anny podpisuje słynny protest przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i internowaniom.
Bezkompromisowość i oddanie sprawie czynią Erwina Kruka jednym z lepszych kandydatów na senatora Rzeczpospolitej Polskiej. W czerwcu 1989 roku uzyskuje mandat, otrzymując prawie sto pięćdziesiąty tysięcy ważnych głosów. Jako parlamentarzysta dba o emigrantów, Polaków z Wileńszczyzny i Kazachstanu, utrzymuje kontakt z mniejszościami narodowymi i etnicznymi w kraju.
Działalności literackiej i społecznej Erwina Kruka towarzyszyło zacięcie historyczne. Przez ostatnie lata życia wygłaszał liczne odczyty naukowe i popularyzatorskie. Jego życiowym tematem były Mazury. Z największą pasją oddawał się wszystkiemu, co z nimi związane, aż do swojej śmierci w 2017 roku. Z okazji rocznicy urodzin autora prezentujemy pochodzące z Archiwum MWiM zdjęcie portretowe wykonane w latach osiemdziesiątych przez Ryszarda Czerniewskiego.
Jako młody chłopak Erwin odbywa praktykę jako ślusarz wagonowy, wiążąc swoją edukację z konkretnym zawodem. Wolne chwile spędza w bibliotece, szczególnym zainteresowaniem darząc literaturę skandynawską. Spokój trwa krótko, trudna sytuacja materialna zmusza ciotkę Idę do umieszczenia siostrzeńców w morąskim domu dziecka. Ciężkie doświadczenia nie odbierają nastolatkowi ani chęci życia, ani ciekawości świata. Oddaje się teatrowi, poezji, historii i żeglarstwu.
Ma zaledwie osiemnaście lat, gdy rozpoczyna współpracę z czasopismem kulturalnym „Warmia i Mazury”. Jako student polonistyki jest niezwykle aktywny: kieruje redakcją literacką oraz zakłada grupę poetycką. W trakcie nauki poznaje także przyszłą żonę Swietłanę Naumnik, rodem z Białowieży. Przerwy wakacyjne wypełnia badaniem folkloru powiatu ostródzkiego.
Wkrótce ukazuje się jego pierwszy zbiorek poetycki „Rysowanie z pamięci”, a także powieść „Drogami o świcie”. Zostaje niemal od razu zauważony i doceniony przez środowisko literackie. Równoległa kariera dziennikarska nabiera tempa, gdy podejmuje staż w redakcji „Głosu Olsztyńskiego”. Zapracowany i aktywny otrzymuje za swą działalność niezliczoną ilość nagród i tytułów.
Nie odczuwa jednak strachu przed odejściem z redakcji, „nie godząc się na kreowany przez ówczesną prasę obraz rzeczywistości”. Jego „List” napisany pod wpływem emocji wywołanych falą sierpniowych strajków z 1980 roku, jest czytany przez członków „Solidarności”, w strukturach której działa. Staje się orędownikiem praw autochtonów.
Nagłaśnia trudną sytuację ludności miejscowej na Warmii i Mazurach, próbuje ocalić przed zniszczeniem resztkę kultury mazurskiej oraz głosi potrzebę naprawienia wyrządzonych krzywd. Podjęta przez pisarza próba rejestracji Mazurskiego Zrzeszenia Kulturalnego kończy się fiaskiem, gdyż zdaniem władz „stowarzyszenie nie służyłoby integracji społecznej regionu”. Erwin Kruk nie poddaje się. O sprawę mazurską walczy w ramach Kongresu Kultury Polskiej w Warszawie, będąc jednym z dwustu pięćdziesięciu uczestników wydarzenia. W kościele świętej Anny podpisuje słynny protest przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i internowaniom.
Bezkompromisowość i oddanie sprawie czynią Erwina Kruka jednym z lepszych kandydatów na senatora Rzeczpospolitej Polskiej. W czerwcu 1989 roku uzyskuje mandat, otrzymując prawie sto pięćdziesiąty tysięcy ważnych głosów. Jako parlamentarzysta dba o emigrantów, Polaków z Wileńszczyzny i Kazachstanu, utrzymuje kontakt z mniejszościami narodowymi i etnicznymi w kraju.
Działalności literackiej i społecznej Erwina Kruka towarzyszyło zacięcie historyczne. Przez ostatnie lata życia wygłaszał liczne odczyty naukowe i popularyzatorskie. Jego życiowym tematem były Mazury. Z największą pasją oddawał się wszystkiemu, co z nimi związane, aż do swojej śmierci w 2017 roku. Z okazji rocznicy urodzin autora prezentujemy pochodzące z Archiwum MWiM zdjęcie portretowe wykonane w latach osiemdziesiątych przez Ryszarda Czerniewskiego.
