#muzeumwgazecie
Autor: Grzegorz Kumorowicz
Sąd Parysa. Baśń antyczna w metalu odlana.
Wybitny władca i humanista, markiz Ferrary Leonello d`Este, w jednej z wielu dyskusji o estetyce, jaka miała miejsce na jego dworze, rzekł: „Nie ma bowiem lepszego malowidła ponadto, które przedstawia nagą postać ludzką”. Według niego jest to podstawowy motyw wizualizacji natury pozwalający artyście w pełni zaprezentować swój talent i kunszt warsztatowy. Jego opinia, zgodna z prądami Renesansu odwołującego się do antyku, była istotnym głosem uzasadniającym temat nagości w sztuce, gdyż tylko dzieła przedstawiające nagość miały być zgodne z naturą, prawdziwie piękne i nieśmiertelne. Doskonałym pretekstem do przedstawienia „Nuditas” w sztuce była właśnie mitologia. Zbiór baśni dostarczający artystom urzeczonym antycznymi formami, obok już przysłowiowej, bardzo popularnej w sztuce sceny arbitrażu Parysa, fabułę z całym szeregiem wydarzeń. Szczególnie z udziałem bachantek, nimf czy pasterzy, dających okazję do pokazania idealnego i zmysłowego piękna cielesnego.
Prezentowany medalion ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur, zawierający przedstawienie Sądu Parysa, jest późniejszym odlewem powstałej w 1565 lub 1569 roku kompozycji autorstwa znanego norymberskiego złotnika Hansa Jamnitzera (1539-1603), kontynuującego warsztat swego wybitnego ojca Wenzla. Pochodzący z wielopokoleniowej rodziny mistrzów, był między innymi twórcą licznych plakiet o tematyce biblijnej i mitologicznej.
Na okrągłej płaszczyźnie przedstawiony został epizod, którego konsekwencje wstrząsnęły światem mitycznego antyku. Idylliczna na pozór scena rozgrywa się w gaju, będącym jak czas pokazał, kolebką wojny trojańskiej. W tle, za nurtem rzeki Skamander, rozłożyły się budowle miasta. Miejsce, w którym wszystko się zaczęło. Być może to za jego murami rozgrywało się wesele boginki morskiej Tetydy i tesalskiego księcia Peleusa. Wśród rozradowanych gości na próżno było szukać bogini niezgody Eris. Ta przyszła nieproszona ciskając w gniewie złote jabłko z napisem: Dla najpiękniejszej.
Głośny spór, jaki rozgorzał między boginiami, Herą, Ateną i Afrodytą, był na tyle irytujący, że interweniować musiał Zeus. Nadąsane panie odesłane zostały po wyrok do gaju na górze Ida, gdzie przebywał wybrany na arbitra młody pasterz Parys - porzucony w dzieciństwie, nieświadomy swego pochodzenia syn króla Troi, Priama. Aby poznać i ocenić piękno, musiał zobaczyć konkurentki nago, dlatego kazał im zdjąć wspaniałe stroje, piękno sztuczne i fałszywe, by odsłonić rzeczywiste. Piękno na tyle nieskazitelne w wypadku bogiń, że skonfundowany nie umiał podjąć decyzji. Wybór zatem musiał zostać przeniesiony w sferę darów, jakimi zdecydowały się go przekupić.
Widoczna pośrodku medalionu królowa niebios Hera, której towarzyszy jej symbol - paw, jak przystało na patronkę stabilności i dostatku kusiła bogactwem i władzą. Jednak ręka wyciągnięta w geście oburzenia wskazuje, że dar nie został przyjęty. Triumfującej postawy nie ma też stojąca po lewej Atena, smutno wsparta na włóczni. Mądrość, jak widać po wyborze młodego mężczyzny, nie okazała się zbyt atrakcyjna. Parys zdecydował pogrążyć świat w chaosie, ulegając ułomnej zmysłowości. Mówiąc trywialnie, w tym arbitrażu rozum poszedł spać, a do głosu doszło zgoła co innego. Na zgubę swoją i bliskich przyjął dar Afrodyty – obietnicę miłości najpiękniejszej śmiertelniczki świata i najatrakcyjniejszej mężatki Sparty, Heleny. Przebiegła bogini miłości, nie bez powodu przedstawiona została w pobliżu winorośli, mącącej umysły rośliny Dionizosa. Z fałszywą skromnością czyni gest niedowierzania a Amor - jej symbol, w przestrachu tuli się do nagiego uda wybranki. Wątpliwości nie ma drugi skrzydlaty chłopiec, nakładający na jej głowę wieniec zwycięstwa. Tylko pies, atrybut pasterza, drzemie spokojnie w zaroślach, kompletnie nie zważając na złowieszczy i deterministyczny charakter wydarzenia.
Wybitny władca i humanista, markiz Ferrary Leonello d`Este, w jednej z wielu dyskusji o estetyce, jaka miała miejsce na jego dworze, rzekł: „Nie ma bowiem lepszego malowidła ponadto, które przedstawia nagą postać ludzką”. Według niego jest to podstawowy motyw wizualizacji natury pozwalający artyście w pełni zaprezentować swój talent i kunszt warsztatowy. Jego opinia, zgodna z prądami Renesansu odwołującego się do antyku, była istotnym głosem uzasadniającym temat nagości w sztuce, gdyż tylko dzieła przedstawiające nagość miały być zgodne z naturą, prawdziwie piękne i nieśmiertelne. Doskonałym pretekstem do przedstawienia „Nuditas” w sztuce była właśnie mitologia. Zbiór baśni dostarczający artystom urzeczonym antycznymi formami, obok już przysłowiowej, bardzo popularnej w sztuce sceny arbitrażu Parysa, fabułę z całym szeregiem wydarzeń. Szczególnie z udziałem bachantek, nimf czy pasterzy, dających okazję do pokazania idealnego i zmysłowego piękna cielesnego.
Prezentowany medalion ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur, zawierający przedstawienie Sądu Parysa, jest późniejszym odlewem powstałej w 1565 lub 1569 roku kompozycji autorstwa znanego norymberskiego złotnika Hansa Jamnitzera (1539-1603), kontynuującego warsztat swego wybitnego ojca Wenzla. Pochodzący z wielopokoleniowej rodziny mistrzów, był między innymi twórcą licznych plakiet o tematyce biblijnej i mitologicznej.
Na okrągłej płaszczyźnie przedstawiony został epizod, którego konsekwencje wstrząsnęły światem mitycznego antyku. Idylliczna na pozór scena rozgrywa się w gaju, będącym jak czas pokazał, kolebką wojny trojańskiej. W tle, za nurtem rzeki Skamander, rozłożyły się budowle miasta. Miejsce, w którym wszystko się zaczęło. Być może to za jego murami rozgrywało się wesele boginki morskiej Tetydy i tesalskiego księcia Peleusa. Wśród rozradowanych gości na próżno było szukać bogini niezgody Eris. Ta przyszła nieproszona ciskając w gniewie złote jabłko z napisem: Dla najpiękniejszej.
Głośny spór, jaki rozgorzał między boginiami, Herą, Ateną i Afrodytą, był na tyle irytujący, że interweniować musiał Zeus. Nadąsane panie odesłane zostały po wyrok do gaju na górze Ida, gdzie przebywał wybrany na arbitra młody pasterz Parys - porzucony w dzieciństwie, nieświadomy swego pochodzenia syn króla Troi, Priama. Aby poznać i ocenić piękno, musiał zobaczyć konkurentki nago, dlatego kazał im zdjąć wspaniałe stroje, piękno sztuczne i fałszywe, by odsłonić rzeczywiste. Piękno na tyle nieskazitelne w wypadku bogiń, że skonfundowany nie umiał podjąć decyzji. Wybór zatem musiał zostać przeniesiony w sferę darów, jakimi zdecydowały się go przekupić.
Widoczna pośrodku medalionu królowa niebios Hera, której towarzyszy jej symbol - paw, jak przystało na patronkę stabilności i dostatku kusiła bogactwem i władzą. Jednak ręka wyciągnięta w geście oburzenia wskazuje, że dar nie został przyjęty. Triumfującej postawy nie ma też stojąca po lewej Atena, smutno wsparta na włóczni. Mądrość, jak widać po wyborze młodego mężczyzny, nie okazała się zbyt atrakcyjna. Parys zdecydował pogrążyć świat w chaosie, ulegając ułomnej zmysłowości. Mówiąc trywialnie, w tym arbitrażu rozum poszedł spać, a do głosu doszło zgoła co innego. Na zgubę swoją i bliskich przyjął dar Afrodyty – obietnicę miłości najpiękniejszej śmiertelniczki świata i najatrakcyjniejszej mężatki Sparty, Heleny. Przebiegła bogini miłości, nie bez powodu przedstawiona została w pobliżu winorośli, mącącej umysły rośliny Dionizosa. Z fałszywą skromnością czyni gest niedowierzania a Amor - jej symbol, w przestrachu tuli się do nagiego uda wybranki. Wątpliwości nie ma drugi skrzydlaty chłopiec, nakładający na jej głowę wieniec zwycięstwa. Tylko pies, atrybut pasterza, drzemie spokojnie w zaroślach, kompletnie nie zważając na złowieszczy i deterministyczny charakter wydarzenia.
