#muzeumwgazecie
Prezentowany medal z kolekcji Muzeum Warmii i Mazur, wykonany przez wybitnego włoskiego malarza i medaliera Antonio Pisano (1395-1455), poświęcony został słynnemu włoskiemu kondotierowi epoki Quattrocenta, pochodzącemu z Perugii, Niccolò Piccinino (ok. 1380 – 1444). Jak każdy najemnik oddawał swój miecz na służbę włoskim książętom toczącym ze sobą wojnę. Historię jego kariery można opisać paroma słowami – plebejusz, który utorował sobie drogę na szlacheckie piedestały. Pochodzący z rodziny wywodzącej się ze wsi Calisciana, przyszedł na świat w okolicznym zamku, gdzie w chwili zagrożenia znalazła schronienie jego matka Nina. Pod koniec życia zamarzył o innej siedzibie - zamku władców w Mediolanie.
Po śmierci ojca, jako niepozorny dwunastolatek uciekł z domu, by oddać się żołnierskiej profesji, dającej wielu podobnym jak on albo przedwczesną śmierć na polu bitwy albo szansę na spektakularną odmianę losu. A ten mu sprzyjał albo on sam umiał go sprytnie oszukiwać. Pierwsze kroki stawiał pod dowództwem nie byle kogo, bo samego Andrea Fortebraccio zwanego też Braccio da Montone. Kondotiera, który uczył dzierżyć miecz niejednego książęcego syna, pod którego opieką zdobywali oni pierwsze doświadczenia bojowe. To wtedy otrzymał swój przydomek „piccinino” (malutki), odnoszący się do jego niewielkiego wzrostu. Opanowawszy sztukę konnej walki rozpoczął służbę w jego formacji, tocząc niezliczone bitwy, zdobywając zamki, pozostając lojalnym aż do śmierci swojego mentora. To właśnie Piccinino kontynuował jego szkołę wojskową oraz przejął armię niezależnie od starań innych, konkurencyjnych dowódców. Od 1425 roku stał się uznanym i cenionym powszechnie przywódcą. Przyczynił się również do zmiany dotychczasowego frontu politycznego odziedziczonej formacji poprzez przyjście na stronę księcia Mediolanu, Filippo Maria Visconti, z którym na stałe związał swój los.
Kruchy, lekko sparaliżowany od postrzału w szyję, kulawy, pokryty licznymi bliznami, słabego zdrowia, a zarazem silnego charakteru, czasami przesadnie odważny, cudownie zaradny, zaciekły, odporny na porażki, rozważny politycznie, okrutny i zdradziecki, zdawał się nie mieć innego celu w życiu jak własne wywyższenie. Do legendy przeszła jego spektakularna ucieczka z oblężonej twierdzy, gdy jako ofiara dżumy, został przeniesiony w worku przez swojego służącego poza linię wroga.
Wysokie, często wygórowane ambicje realizował nie tylko na polu walki, ale też poprzez próby zdobycia panowania nad różnymi domenami, wykup ziem czy nadania. Kolejne zaszczyty, jakimi były szlacheckie tytuły hrabiego a następnie markiza, ukoronowane zostały poprzez adopcje. W dniu 2 grudnia 1437 roku książę Filippo Maria przyjął go do rodu Viscontich, zezwolił na użycie wizerunku węża w szlacheckim herbie i obdarował pierwszymi dobrami terytorialnymi. 7 czerwca 1442 roku król Neapolu Alfons nadał mu imię i herb Aragonii. W takich okolicznościach, po tragicznej śmierci żony, Piccinino zapragnął ślubu z córką samego Viscontiego - Biancą Marią
Zarówno to, jak i plan zostania księciem Mediolanu nie powiodły się. Na drodze do osiągnięcia celu stała prawdopodobnie, nie tylko podkreślona bliznami szpetota odważnego kondotiera, ale jego niepiśmienność i pewnego rodzaju prymitywizm.
Zmarł 16 października 1444 roku z powodu zaawansowanej puchliny i na wieść o klęsce swoich wojsk. Z rozkazu księcia został pochowany w katedrze w Mediolanie. Schedę wojskową przejęli po nim synowie, których wychował na kondotierów, a jego marsowy wizerunek i spektakularny awans społeczny na zawsze utrwaliły się w pamięci współczesnych i potomnych. Zagościł w sztuce, literaturze, ujmowano go w życiorysach wybitnych ludzi. Wykrzywiona w walce twarz Piccinina widnieje na szkicach bitwy pod Anghiari (1440) autorstwa Leonardo da Vinci i wzorującego się na nim P.P. Rubensa. Podobiznę kondotiera znaleźć można w Codex Vallardi Pisanello, obecnie w Luwrze, a także na florenckim obrazie pędzla Cristofano dell'Altissimo. Niestety domniemany fresk, namalowany przez Domenico Veneziano w 1438 roku w pałacu Baglioni w Perugii, nie zachował się. Do ujęć malarskich nawiązuje szesnastowieczne popiersie dłuta Lorenzi Stoldo przedstawiające podstarzałego już kondotiera w zbroi.
Medal autorstwa Pisanella, o średnicy 8,5 cm, wykonany został w brązie w 1441 roku, w czasach gdy Piccinino często gościł na dworze Viscontich. Prezentowany egzemplarz jest jednak późniejszym, XVI wiecznym jego odlewem.
Na awersie widnieje profilowe ujęcie popiersia dowódcy, który jako „Alter Mars” przyjął pozę równą cesarzom na rzymskich monetach. W przeciwieństwie do innych swoich wizerunków, tutaj przedstawiony został nie w zbroi, lecz stroju dworskim. Nosi jednak na głowie tą samą, charakterystyczną capitanescę. Napis w otoku, podkreślający jego status i przynależność do Viscontich, brzmi: NICOLAVS . PICININVS VICECOMES . MARCHIO . CAPITANEVS . MAX . AC . MARS . AER
Rewers zawiera ciekawą scenę alegoryczną nawiązującą do wyobrażenia mitycznej wilczycy kapitolińskiej, świętego zwierzęcia boga wojny Marsa, karmiącej jego dzieci - Romulusa i Remusa. W tym przedstawieniu jej rolę przejął Gryf, symbol rodzinnej Perugii o czym świadczy napis na jego obroży, a rolę przyszłych założycieli Rzymu przejęli sam Niccolò Piccinino oraz jego ukochany mentor i dowódca Braccio da Montone. Obie postacie oraz autora medalu identyfikuje tekst: BRACCIVS PISANI . P. OPVS. N . PICININVS
M. K.
Po śmierci ojca, jako niepozorny dwunastolatek uciekł z domu, by oddać się żołnierskiej profesji, dającej wielu podobnym jak on albo przedwczesną śmierć na polu bitwy albo szansę na spektakularną odmianę losu. A ten mu sprzyjał albo on sam umiał go sprytnie oszukiwać. Pierwsze kroki stawiał pod dowództwem nie byle kogo, bo samego Andrea Fortebraccio zwanego też Braccio da Montone. Kondotiera, który uczył dzierżyć miecz niejednego książęcego syna, pod którego opieką zdobywali oni pierwsze doświadczenia bojowe. To wtedy otrzymał swój przydomek „piccinino” (malutki), odnoszący się do jego niewielkiego wzrostu. Opanowawszy sztukę konnej walki rozpoczął służbę w jego formacji, tocząc niezliczone bitwy, zdobywając zamki, pozostając lojalnym aż do śmierci swojego mentora. To właśnie Piccinino kontynuował jego szkołę wojskową oraz przejął armię niezależnie od starań innych, konkurencyjnych dowódców. Od 1425 roku stał się uznanym i cenionym powszechnie przywódcą. Przyczynił się również do zmiany dotychczasowego frontu politycznego odziedziczonej formacji poprzez przyjście na stronę księcia Mediolanu, Filippo Maria Visconti, z którym na stałe związał swój los.
Kruchy, lekko sparaliżowany od postrzału w szyję, kulawy, pokryty licznymi bliznami, słabego zdrowia, a zarazem silnego charakteru, czasami przesadnie odważny, cudownie zaradny, zaciekły, odporny na porażki, rozważny politycznie, okrutny i zdradziecki, zdawał się nie mieć innego celu w życiu jak własne wywyższenie. Do legendy przeszła jego spektakularna ucieczka z oblężonej twierdzy, gdy jako ofiara dżumy, został przeniesiony w worku przez swojego służącego poza linię wroga.
Wysokie, często wygórowane ambicje realizował nie tylko na polu walki, ale też poprzez próby zdobycia panowania nad różnymi domenami, wykup ziem czy nadania. Kolejne zaszczyty, jakimi były szlacheckie tytuły hrabiego a następnie markiza, ukoronowane zostały poprzez adopcje. W dniu 2 grudnia 1437 roku książę Filippo Maria przyjął go do rodu Viscontich, zezwolił na użycie wizerunku węża w szlacheckim herbie i obdarował pierwszymi dobrami terytorialnymi. 7 czerwca 1442 roku król Neapolu Alfons nadał mu imię i herb Aragonii. W takich okolicznościach, po tragicznej śmierci żony, Piccinino zapragnął ślubu z córką samego Viscontiego - Biancą Marią
Zarówno to, jak i plan zostania księciem Mediolanu nie powiodły się. Na drodze do osiągnięcia celu stała prawdopodobnie, nie tylko podkreślona bliznami szpetota odważnego kondotiera, ale jego niepiśmienność i pewnego rodzaju prymitywizm.
Zmarł 16 października 1444 roku z powodu zaawansowanej puchliny i na wieść o klęsce swoich wojsk. Z rozkazu księcia został pochowany w katedrze w Mediolanie. Schedę wojskową przejęli po nim synowie, których wychował na kondotierów, a jego marsowy wizerunek i spektakularny awans społeczny na zawsze utrwaliły się w pamięci współczesnych i potomnych. Zagościł w sztuce, literaturze, ujmowano go w życiorysach wybitnych ludzi. Wykrzywiona w walce twarz Piccinina widnieje na szkicach bitwy pod Anghiari (1440) autorstwa Leonardo da Vinci i wzorującego się na nim P.P. Rubensa. Podobiznę kondotiera znaleźć można w Codex Vallardi Pisanello, obecnie w Luwrze, a także na florenckim obrazie pędzla Cristofano dell'Altissimo. Niestety domniemany fresk, namalowany przez Domenico Veneziano w 1438 roku w pałacu Baglioni w Perugii, nie zachował się. Do ujęć malarskich nawiązuje szesnastowieczne popiersie dłuta Lorenzi Stoldo przedstawiające podstarzałego już kondotiera w zbroi.
Medal autorstwa Pisanella, o średnicy 8,5 cm, wykonany został w brązie w 1441 roku, w czasach gdy Piccinino często gościł na dworze Viscontich. Prezentowany egzemplarz jest jednak późniejszym, XVI wiecznym jego odlewem.
Na awersie widnieje profilowe ujęcie popiersia dowódcy, który jako „Alter Mars” przyjął pozę równą cesarzom na rzymskich monetach. W przeciwieństwie do innych swoich wizerunków, tutaj przedstawiony został nie w zbroi, lecz stroju dworskim. Nosi jednak na głowie tą samą, charakterystyczną capitanescę. Napis w otoku, podkreślający jego status i przynależność do Viscontich, brzmi: NICOLAVS . PICININVS VICECOMES . MARCHIO . CAPITANEVS . MAX . AC . MARS . AER
Rewers zawiera ciekawą scenę alegoryczną nawiązującą do wyobrażenia mitycznej wilczycy kapitolińskiej, świętego zwierzęcia boga wojny Marsa, karmiącej jego dzieci - Romulusa i Remusa. W tym przedstawieniu jej rolę przejął Gryf, symbol rodzinnej Perugii o czym świadczy napis na jego obroży, a rolę przyszłych założycieli Rzymu przejęli sam Niccolò Piccinino oraz jego ukochany mentor i dowódca Braccio da Montone. Obie postacie oraz autora medalu identyfikuje tekst: BRACCIVS PISANI . P. OPVS. N . PICININVS
M. K.
