Muzeum w Gazecie, 23 stycznia 2020 r.
W styczniu i lutym bieżącego roku mija stulecie powrotu większej części Pomorza (dawnych Prus Królewskich) do Polski. W procesie niepodległościowym dużą rolę odegrały powstałe po I wojnie światowej regionalne, konspiracyjne organizacje o charakterze wojskowym. Działały one na rzecz przyłączenia do odradzającej się Ojczyzny ziem utraconych w wyniku rozbiorów oraz tych, które ze względu na duży odsetek ludności pochodzenia polskiego, w ich mniemaniu w ramach granic Rzeczypospolitej znaleźć się powinny. Jedną z nich była Organizacja Wojskowa Pomorza, której odznakę prezentujemy.
Geneza postania OWP związana jest z tendencjami narastającymi w społeczeństwie polskim Prus Zachodnich po wybuchu rewolucji listopadowej w Niemczech. Wywołanie powstania na Pomorzu i zbrojna rozprawa z zaborcą miały ułatwić połączenie tych ziem z Polską. Organizacja powstała w grudniu 1918 roku a jej kierownikiem został adwokat Franciszek Kręcki. Bazę werbunkową stanowiły między innymi działające legalnie i prowadzące bezpośrednie przygotowania do walki: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Towarzystwo Wojackie „Jedność”, Straż Ludowa oraz starsi wiekiem członkowie drużyn harcerskich. Straż Ludowa, będąca w ścisłym związku z kierownictwem OWP, podporządkowana była rezydującemu w Gdańsku Podkomisariatowi Naczelnej Rady Ludowej na Prusy Królewskie i Warmię, z ośrodkiem dowodzenia w Poznaniu.
Zwolennicy powstania zbrojnego zdawali sobie sprawę, że bez zewnętrznej pomocy nie osiągną celu. Oczekiwane 20 grudnia 1918 roku lądowanie w Gdańsku armii gen. Józefa Hallera nigdy nie nastąpiło. Brak ludzi, wykwalifikowanej kadry dowódczej oraz wystarczającej ilości broni, przy liczniejszych siłach niemieckich nie dawały szans powodzenia. Dlatego też dowództwo Komisariatu NRL w Poznaniu wstrzymało działania zbrojne pozwalające rozszerzyć zasięg trwającego właśnie powstania wielkopolskiego na Pomorze, a ochotnicy z tych terenów zasilili szeregi wielkopolskiej armii powstańczej. To właśnie ich oddziały wchodzące w skład dywizji strzelców pomorskich przejmowały później dla Polski w ramach hallerowskiego Frontu Pomorskiego ziemie Pomorza.
Organizacja OWP przetrwała do momentu przejęcia Pomorza przez Wojsko Polskie, zakończone w lutym 1920 roku uroczystymi zaślubinami z morzem w Pucku. Zasłużeni działacze zostali uhonorowani Odznaką Frontu Pomorskiego i powyższym Krzyżem OWP z wizerunkiem Gryfa.
Odznakę można zobaczyć w holu Muzeum. Na stałe znajduje się w zbiorach działu historii naszej instytucji.
Geneza postania OWP związana jest z tendencjami narastającymi w społeczeństwie polskim Prus Zachodnich po wybuchu rewolucji listopadowej w Niemczech. Wywołanie powstania na Pomorzu i zbrojna rozprawa z zaborcą miały ułatwić połączenie tych ziem z Polską. Organizacja powstała w grudniu 1918 roku a jej kierownikiem został adwokat Franciszek Kręcki. Bazę werbunkową stanowiły między innymi działające legalnie i prowadzące bezpośrednie przygotowania do walki: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Towarzystwo Wojackie „Jedność”, Straż Ludowa oraz starsi wiekiem członkowie drużyn harcerskich. Straż Ludowa, będąca w ścisłym związku z kierownictwem OWP, podporządkowana była rezydującemu w Gdańsku Podkomisariatowi Naczelnej Rady Ludowej na Prusy Królewskie i Warmię, z ośrodkiem dowodzenia w Poznaniu.
Zwolennicy powstania zbrojnego zdawali sobie sprawę, że bez zewnętrznej pomocy nie osiągną celu. Oczekiwane 20 grudnia 1918 roku lądowanie w Gdańsku armii gen. Józefa Hallera nigdy nie nastąpiło. Brak ludzi, wykwalifikowanej kadry dowódczej oraz wystarczającej ilości broni, przy liczniejszych siłach niemieckich nie dawały szans powodzenia. Dlatego też dowództwo Komisariatu NRL w Poznaniu wstrzymało działania zbrojne pozwalające rozszerzyć zasięg trwającego właśnie powstania wielkopolskiego na Pomorze, a ochotnicy z tych terenów zasilili szeregi wielkopolskiej armii powstańczej. To właśnie ich oddziały wchodzące w skład dywizji strzelców pomorskich przejmowały później dla Polski w ramach hallerowskiego Frontu Pomorskiego ziemie Pomorza.
Organizacja OWP przetrwała do momentu przejęcia Pomorza przez Wojsko Polskie, zakończone w lutym 1920 roku uroczystymi zaślubinami z morzem w Pucku. Zasłużeni działacze zostali uhonorowani Odznaką Frontu Pomorskiego i powyższym Krzyżem OWP z wizerunkiem Gryfa.
Odznakę można zobaczyć w holu Muzeum. Na stałe znajduje się w zbiorach działu historii naszej instytucji.
