Muzeum w Gazecie, 27 listopada 2019 r.
Francuskie niebo mu płakało polskim deszczem
Wiktor Junosza
W tym roku, 17 października, minęła 170. rocznica śmierci Fryderyka Chopina (1810-1849), jednego z najsłynniejszych pianistów, nazywanego przez współczesnych „poetą fortepianu” i najwybitniejszych kompozytorów epoki romantyzmu. Artysty, który wprowadzał polską sztukę na salony Europy w sposób brawurowy i pełen ekspresji, a w historii muzyki genialnie przypieczętował i rozwinął to co zastane oraz wytyczył nowe drogi stając się prekursorem kolejnych kierunków.
Śmierć spotkała się z nim o drugiej nad ranem w paryskim mieszkaniu, zwłoki przyjęła ziemia cmentarza Père-Lachaise. Za nim to się jednak stało, kilka paryskich dam uznało za stosowne spektakularnie zemdleć przy łożu umierającego, po śmierci medyk wyjął jego serce by potajemnie spoczęło kraju a nad trumną ustawioną w kościele św. Magdaleny odśpiewano partie z Requiem Mozarta. Artystycznej realizacji nagrobka podjął się Auguste Clésinger, który na cokole z figurą płaczącej Euterpe umieścił owalny medalion z podobizną Chopina.
Najprawdopodobniej do tego schematu kompozycyjnego sięgnął Edward Gorol (1930-2003), projektując prezentowaną tutaj plakietę, wybitą w tombaku w 1972 roku. W tło z imitacją kamieniarskiego gradzinowania wkomponowany został medalion z wizerunkiem kompozytora z tą różnicą, że w przeciwieństwie do paryskiego nagrobka mamy do czynienia z wyobrażeniem nie samej głowy z profilu, a półpostacią. Artysta inspirował się młodzieńczym portretem Fryderyka, narysowanym w 1829 roku w przez słynną Elizę Radziwiłłównę, wielką miłość późniejszego cesarza Wilhelma I. Jej ojciec Antoni Henryk Radziwiłł, mecenas sztuki i kompozytor, dwukrotnie gościł młodego Chopina w swoim pałacu w Antoninie. Rewers plakiety zajmuje napis wymodelowany na kształt wykutej w kamieniu inskrypcji, cytujący fragment nekrologu jaki zamieścił w „Dzienniku Polskim” Cyprian Kamil Norwid: Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem świata obywatel...
Wybór plakiety jako nośnika artystycznego przekazu dla upamiętnienia wielkiego Polaka nie jest przypadkowy. Kształt ten wpisuje się w długą tradycję przedstawiania wybitnych postaci z historii i kultury polskiej, realizowaną w okresie międzywojennym w Mennicy Państwowej w Warszawie. Twórcą wielu z ówczesnych plakiet, między innymi z portretem Chopina, był Józef Aumiller (1892-1963), wieloletni kierownik artystyczny w Mennicy. Po wojnie, jako profesor na Wydziale Rzeźby ASP w Warszawie był promotorem Edwarda Gorola, który uzyskał u niego dyplom w 1955 roku. Być może też pod jego wpływem młody artysta trafił do Mennicy, w której organizował i opiekował się Muzeum Numizmatycznym (1955-1959). W swojej pięćdziesięcioletniej twórczości rzeźbiarskiej Edward Gorol dużą część poświęcił cyklom portretowym realizowanym w medalach, z których istotną grupę stanowiły wizerunki Wielkich Polaków.
Wiktor Junosza
W tym roku, 17 października, minęła 170. rocznica śmierci Fryderyka Chopina (1810-1849), jednego z najsłynniejszych pianistów, nazywanego przez współczesnych „poetą fortepianu” i najwybitniejszych kompozytorów epoki romantyzmu. Artysty, który wprowadzał polską sztukę na salony Europy w sposób brawurowy i pełen ekspresji, a w historii muzyki genialnie przypieczętował i rozwinął to co zastane oraz wytyczył nowe drogi stając się prekursorem kolejnych kierunków.
Śmierć spotkała się z nim o drugiej nad ranem w paryskim mieszkaniu, zwłoki przyjęła ziemia cmentarza Père-Lachaise. Za nim to się jednak stało, kilka paryskich dam uznało za stosowne spektakularnie zemdleć przy łożu umierającego, po śmierci medyk wyjął jego serce by potajemnie spoczęło kraju a nad trumną ustawioną w kościele św. Magdaleny odśpiewano partie z Requiem Mozarta. Artystycznej realizacji nagrobka podjął się Auguste Clésinger, który na cokole z figurą płaczącej Euterpe umieścił owalny medalion z podobizną Chopina.
Najprawdopodobniej do tego schematu kompozycyjnego sięgnął Edward Gorol (1930-2003), projektując prezentowaną tutaj plakietę, wybitą w tombaku w 1972 roku. W tło z imitacją kamieniarskiego gradzinowania wkomponowany został medalion z wizerunkiem kompozytora z tą różnicą, że w przeciwieństwie do paryskiego nagrobka mamy do czynienia z wyobrażeniem nie samej głowy z profilu, a półpostacią. Artysta inspirował się młodzieńczym portretem Fryderyka, narysowanym w 1829 roku w przez słynną Elizę Radziwiłłównę, wielką miłość późniejszego cesarza Wilhelma I. Jej ojciec Antoni Henryk Radziwiłł, mecenas sztuki i kompozytor, dwukrotnie gościł młodego Chopina w swoim pałacu w Antoninie. Rewers plakiety zajmuje napis wymodelowany na kształt wykutej w kamieniu inskrypcji, cytujący fragment nekrologu jaki zamieścił w „Dzienniku Polskim” Cyprian Kamil Norwid: Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem świata obywatel...
Wybór plakiety jako nośnika artystycznego przekazu dla upamiętnienia wielkiego Polaka nie jest przypadkowy. Kształt ten wpisuje się w długą tradycję przedstawiania wybitnych postaci z historii i kultury polskiej, realizowaną w okresie międzywojennym w Mennicy Państwowej w Warszawie. Twórcą wielu z ówczesnych plakiet, między innymi z portretem Chopina, był Józef Aumiller (1892-1963), wieloletni kierownik artystyczny w Mennicy. Po wojnie, jako profesor na Wydziale Rzeźby ASP w Warszawie był promotorem Edwarda Gorola, który uzyskał u niego dyplom w 1955 roku. Być może też pod jego wpływem młody artysta trafił do Mennicy, w której organizował i opiekował się Muzeum Numizmatycznym (1955-1959). W swojej pięćdziesięcioletniej twórczości rzeźbiarskiej Edward Gorol dużą część poświęcił cyklom portretowym realizowanym w medalach, z których istotną grupę stanowiły wizerunki Wielkich Polaków.
