Muzeum w Gazecie, 5 września 2019 r.
Fragment rękawa koszuli kobiecej; I poł. XX wieku; len, bawełna
W ramach cyklu Muzeum w Gazecie prezentujemy obiekt z kolekcji etnograficznej – fragment rękawa koszuli kobiecej. Ten ciekawy zabytek tkactwa samodziałowego stanowi część kolekcji próbek tkanin, liczącej w chwili obecnej ponad tysiąc obiektów. Trafiła ona do muzeum w latach 50. i 60., zakupiona od Teodory Modzelewskiej. Była ona pasjonatką i znawczynią ludowego tkactwa i hafciarstwa, którą entuzjaści etnografii naszego regionu znają, jako autorkę, wydanej w 1958 roku pracy, Stroje ludowe Warmii i Mazur.
Teodora Modzelewska urodziła się w 1887 roku w Warszawie, w rodzinie ziemiańskiej. Dzieciństwo spędziła na Podolu galicyjskim, gdzie w 1906 roku rodzice nabyli majątek Koszyłowce, który wraz z matką, po I wojnie światowej, odbudowała. To w nim rozwijała swoje zainteresowania etnograficzne, gromadząc imponującą kolekcję ok. 3000 oryginalnych XIX- i XX-wiecznych haftów podolskich i pokuckich oraz tkanin wełnianych. Tam też zorganizowała przemysł chałupniczy, dając źródło utrzymania miejscowym hafciarkom. Po II wojnie światowej Teodora Modzelewska osiadła w Olsztynie, gdzie pracowała w Izbie Rzemieślniczej na stanowisku referenta. W tym okresie organizowała ludowe spółdzielnie tkackie m.in. w Mikołajkach, Ukcie oraz Wojnowie. Na Warmii i Mazurach prowadziła również działania w terenie polegające na zbieraniu wyrobów tkackich i próbek tkanin. Obiektem jej zainteresowań były zabytki pochodzące nie tylko od autochtonów, ale również od ludności napływowej.
Przykładem tego jest prezentowany fragment koszuli kobiecej, który powstał na terenie Lubelszczyzny (wieś Zabłocie, gmina Zabłocie, powiat Biała Podlaska). Odnotowaną przez zbieraczkę, z imienia i nazwiska tkaczką, była Aleksandra Kościniuk. Próbkę zdobią tzw. perebory – występujący na obszarze południowo-wschodniej Polski, ornament tkacki, który do złudzenia przypomina haft (bywa zresztą nazywany haftem tkackim). Perebory powstają na warsztacie wyposażonym w cztery nicielnice, z użyciem deseczek i prętów, techniką wybierania osnowy. W trakcie tkania, jednocześnie z gładkim płótnem, powstaje ornament o układzie pasowym, o charakterystycznej czerwono-czarno-granatowej kolorystyce. Perebory zdobiły niegdyś ręczniki, obrusy, spódnice a także, jak w tym przypadku - koszule. Ten, wykonany niezwykle ciekawą techniką, obiekt jak w soczewce skupia problematykę bogactwa i różnorodności kulturowej Warmii i Mazur.
Teodora Modzelewska urodziła się w 1887 roku w Warszawie, w rodzinie ziemiańskiej. Dzieciństwo spędziła na Podolu galicyjskim, gdzie w 1906 roku rodzice nabyli majątek Koszyłowce, który wraz z matką, po I wojnie światowej, odbudowała. To w nim rozwijała swoje zainteresowania etnograficzne, gromadząc imponującą kolekcję ok. 3000 oryginalnych XIX- i XX-wiecznych haftów podolskich i pokuckich oraz tkanin wełnianych. Tam też zorganizowała przemysł chałupniczy, dając źródło utrzymania miejscowym hafciarkom. Po II wojnie światowej Teodora Modzelewska osiadła w Olsztynie, gdzie pracowała w Izbie Rzemieślniczej na stanowisku referenta. W tym okresie organizowała ludowe spółdzielnie tkackie m.in. w Mikołajkach, Ukcie oraz Wojnowie. Na Warmii i Mazurach prowadziła również działania w terenie polegające na zbieraniu wyrobów tkackich i próbek tkanin. Obiektem jej zainteresowań były zabytki pochodzące nie tylko od autochtonów, ale również od ludności napływowej.
Przykładem tego jest prezentowany fragment koszuli kobiecej, który powstał na terenie Lubelszczyzny (wieś Zabłocie, gmina Zabłocie, powiat Biała Podlaska). Odnotowaną przez zbieraczkę, z imienia i nazwiska tkaczką, była Aleksandra Kościniuk. Próbkę zdobią tzw. perebory – występujący na obszarze południowo-wschodniej Polski, ornament tkacki, który do złudzenia przypomina haft (bywa zresztą nazywany haftem tkackim). Perebory powstają na warsztacie wyposażonym w cztery nicielnice, z użyciem deseczek i prętów, techniką wybierania osnowy. W trakcie tkania, jednocześnie z gładkim płótnem, powstaje ornament o układzie pasowym, o charakterystycznej czerwono-czarno-granatowej kolorystyce. Perebory zdobiły niegdyś ręczniki, obrusy, spódnice a także, jak w tym przypadku - koszule. Ten, wykonany niezwykle ciekawą techniką, obiekt jak w soczewce skupia problematykę bogactwa i różnorodności kulturowej Warmii i Mazur.
