Muzeum w Gazecie, 12.10.2018
Bitwa pod Krzywopłotami to jeden z etapów na drodze odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Pamiątką nawiązującą do tamtych krwawych wydarzeń, które Józef Piłsudski nazwał „legionowymi Termopilami”, jest niepozorny, pamiątkowy krzyżyk wybity dwa lata po bitwie.
Jego powstanie związane jest z inicjatywą budowy pomnika poświęconego legionistom pochowanym na cmentarzu w Bydlinie. Już w 1915 roku działacze społeczni z Olkusza zawiązali komitet budowy, który poprzez zbiórkę pieniędzy i sprzedaż pamiątek sfinalizował ideę. Pomnik został uroczyście poświęcony 19 listopada 1916 r. Zrealizowano go w formie prostego, kamiennego krzyża, ustawionego na zbiorowej mogile. Wśród uczestników uroczystości gościem szczególnym był dowódca poległych, Józef Piłsudski.
Prezentowany krzyżyk, obok roli upamiętniającej, o czym informują wybite na rewersie odpowiednie do okoliczności nazwy i daty, ma też wyraźne przesłanie patriotyczne. Poprzez sentencję oddającą cześć bohaterom poległym za Polskę, stał się desygnatem myśli wolnościowej i idei walki za nią. Wyobrażony na awersie Orzeł w koronie, a zwłaszcza cierń oplatający ramiona krzyża, kierują myśl ku innym tego typu nośnikom w postaci biżuterii patriotycznej, zwłaszcza krzyżyków z okresu manifestacji warszawskich, jakie miały miejsce na początku lat 60. XIX w.
Bitwa pod Krzywopłotami stoczona została w dniach 17-18 listopada 1914 roku, pomiędzy wojskami Austro-Węgier i Rosji. Z przedzierającego się w Beskidy I pułku Legionów pod dowództwem J. Piłsudskiego, na polu walki pozostały dwa bataliony oraz dwie baterie artylerii. Otoczone przez Rosjan, przez dwa dni stawiały krwawy i skuteczny opór aż do nadejścia austriackiej odsieczy. W bitwie zginęło 46 legionistów, wśród nich przyrodni brat Ignacego Paderewskiego, Stanisław. W liczbie 131 rannych znaleźli się - dowódca Mieczysław Ryś-Trojanowski, który wiele lat później zmarł w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen oraz Stanisław Bytnar, ojciec legendarnego Janka Bytnara z „Kamieni na szaniec”. Stanisław Bytnar zmarł podczas ewakuacji przez Niemców obozu w Auschwitz.
Pod Krzywopłotami Polacy zyskali opinię żołnierzy, którzy nie ustępują z pola walki i są skuteczni w sytuacjach uchodzących już za beznadziejne. Na kanwie tej bitwy budowano morale odradzającego się Wojska Polskiego oraz wychowywano młode pokolenie Polaków w duchu miłości do Ojczyzny i dumy z ich wskrzesicieli.
Jego powstanie związane jest z inicjatywą budowy pomnika poświęconego legionistom pochowanym na cmentarzu w Bydlinie. Już w 1915 roku działacze społeczni z Olkusza zawiązali komitet budowy, który poprzez zbiórkę pieniędzy i sprzedaż pamiątek sfinalizował ideę. Pomnik został uroczyście poświęcony 19 listopada 1916 r. Zrealizowano go w formie prostego, kamiennego krzyża, ustawionego na zbiorowej mogile. Wśród uczestników uroczystości gościem szczególnym był dowódca poległych, Józef Piłsudski.
Prezentowany krzyżyk, obok roli upamiętniającej, o czym informują wybite na rewersie odpowiednie do okoliczności nazwy i daty, ma też wyraźne przesłanie patriotyczne. Poprzez sentencję oddającą cześć bohaterom poległym za Polskę, stał się desygnatem myśli wolnościowej i idei walki za nią. Wyobrażony na awersie Orzeł w koronie, a zwłaszcza cierń oplatający ramiona krzyża, kierują myśl ku innym tego typu nośnikom w postaci biżuterii patriotycznej, zwłaszcza krzyżyków z okresu manifestacji warszawskich, jakie miały miejsce na początku lat 60. XIX w.
Bitwa pod Krzywopłotami stoczona została w dniach 17-18 listopada 1914 roku, pomiędzy wojskami Austro-Węgier i Rosji. Z przedzierającego się w Beskidy I pułku Legionów pod dowództwem J. Piłsudskiego, na polu walki pozostały dwa bataliony oraz dwie baterie artylerii. Otoczone przez Rosjan, przez dwa dni stawiały krwawy i skuteczny opór aż do nadejścia austriackiej odsieczy. W bitwie zginęło 46 legionistów, wśród nich przyrodni brat Ignacego Paderewskiego, Stanisław. W liczbie 131 rannych znaleźli się - dowódca Mieczysław Ryś-Trojanowski, który wiele lat później zmarł w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen oraz Stanisław Bytnar, ojciec legendarnego Janka Bytnara z „Kamieni na szaniec”. Stanisław Bytnar zmarł podczas ewakuacji przez Niemców obozu w Auschwitz.
Pod Krzywopłotami Polacy zyskali opinię żołnierzy, którzy nie ustępują z pola walki i są skuteczni w sytuacjach uchodzących już za beznadziejne. Na kanwie tej bitwy budowano morale odradzającego się Wojska Polskiego oraz wychowywano młode pokolenie Polaków w duchu miłości do Ojczyzny i dumy z ich wskrzesicieli.
