Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej rok 2017 ustanowiony został między innymi Rokiem Marszałka Piłsudskiego. 5. grudnia minie 150. rocznica urodzin tego niezłomnego bojownika o wolność i niezawisłość Polaków oraz – jak stwierdził prezydent Ignacy Mościcki – największego człowieka w historii Polski.
Ilustracją atencji, jaką darzono i darzy się do dziś jednego z głównych autorów odzyskania niepodległości, jest plakieta autorstwa Józefa Aumillera, znajdująca się w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur. Wykonana została w Mennicy Państwowej w 1931 roku, w technice bicia w brązie. W prostokącie o wymiarach 10 x 6 cm, poniżej profilowego ujęcia głowy Marszałka, zamieszczony został panegiryk pióra Wacława Kajetana Sieroszewskiego – pisarza, podróżnika, etnografa, zesłańca oraz legionisty. Odwzorowanie jego autografu widnieje pod kolumną tekstu. W przytoczonym krótkim życiorysie na uwagę zasługują fragmenty: „Wskrzesiciel państwa polskiego, twórca i wódz armii polskiej… Jego geniusz pozwolił narodowi polskiemu dokonać w krótkim czasie olbrzymiego dzieła. Stawiane Jemu pomniki są jednocześnie pomnikami miłości Ojczyzny!”
Powyższe słowa niewątpliwie wpisują się w nurt charakterystyczny dla okresu międzywojennego i nie tylko, określany mianem „kultu Piłsudskiego”. Bezsporne przypisywanie Marszałkowi cech genialnego dowódcy, stratega, polityka i wizjonera, po zamachu majowym w 1926 roku, nabrało znaczenia ideologii państwowej. Dzień urodzin tego „nadczłowieka” był dla żołnierzy wolny od zajęć, a w całym kraju uroczyście świętowany podczas mszy i licznych akademii. Zjawisko to jeszcze bardziej nasiliło po śmierci Marszałka, który urósł do rangi bohatera narodowego o cechach wręcz mitycznych.
Tak jak za życia, tak i po śmierci Piłsudski doczekał się licznych tablic pamiątkowych. Prezentowana plakieta jest właśnie wzorowana na jednej z nich – tablicy znajdującej się przed wojną na gmachu Uniwersytetu w Wilnie. Wileński pierwowzór skopiowany został również w podobnych realizacjach w Gdyni, Opocznie oraz Pińczowie, a typ ujęcia portretowego Marszałka znalazł miejsce na medalach oraz monetach okresu międzywojennego.
Plakieta sygnowana jest herbem Kościesza, będącym od 1925 roku znakiem Mennicy Państwowej i równocześnie herbem rodowym jej dyrektora – Jana Aleksandrowicza. Przyjęcie tego znaku to swego rodzaju ukłon w stronę mennictwa staropolskiego, gdy na monetach Rzeczypospolitej umieszczano herby kolejnych podskarbich.
Po lewej stronie plakiety widnieje nazwisko autora – Józefa Aumillera (1892-1963), medaliera, rzeźbiarza, projektanta znaczków i monet, który od 1925 roku aż do wybuchu wojny był kierownikiem artystycznym w Mennicy Państwowej w Warszawie. Spod jego dłuta wyszło szereg plakiet poświęconych wybitnym postaciom związanym z historią i kulturą Polski.
Powyższe słowa niewątpliwie wpisują się w nurt charakterystyczny dla okresu międzywojennego i nie tylko, określany mianem „kultu Piłsudskiego”. Bezsporne przypisywanie Marszałkowi cech genialnego dowódcy, stratega, polityka i wizjonera, po zamachu majowym w 1926 roku, nabrało znaczenia ideologii państwowej. Dzień urodzin tego „nadczłowieka” był dla żołnierzy wolny od zajęć, a w całym kraju uroczyście świętowany podczas mszy i licznych akademii. Zjawisko to jeszcze bardziej nasiliło po śmierci Marszałka, który urósł do rangi bohatera narodowego o cechach wręcz mitycznych.
Tak jak za życia, tak i po śmierci Piłsudski doczekał się licznych tablic pamiątkowych. Prezentowana plakieta jest właśnie wzorowana na jednej z nich – tablicy znajdującej się przed wojną na gmachu Uniwersytetu w Wilnie. Wileński pierwowzór skopiowany został również w podobnych realizacjach w Gdyni, Opocznie oraz Pińczowie, a typ ujęcia portretowego Marszałka znalazł miejsce na medalach oraz monetach okresu międzywojennego.
Plakieta sygnowana jest herbem Kościesza, będącym od 1925 roku znakiem Mennicy Państwowej i równocześnie herbem rodowym jej dyrektora – Jana Aleksandrowicza. Przyjęcie tego znaku to swego rodzaju ukłon w stronę mennictwa staropolskiego, gdy na monetach Rzeczypospolitej umieszczano herby kolejnych podskarbich.
Po lewej stronie plakiety widnieje nazwisko autora – Józefa Aumillera (1892-1963), medaliera, rzeźbiarza, projektanta znaczków i monet, który od 1925 roku aż do wybuchu wojny był kierownikiem artystycznym w Mennicy Państwowej w Warszawie. Spod jego dłuta wyszło szereg plakiet poświęconych wybitnym postaciom związanym z historią i kulturą Polski.
Małgorzata Kumorowicz
