Muzeum w Gazecie, 12 sierpnia 2016 r.

2016-08-16 08:54:07 (ost. akt: 2016-08-16 08:56:55)

Wspólny cykl Muzeum Warmii i Mazur oraz "Gazety Olsztyńskiej", w którym prezentujemy interesujące zabytki.

Cyrkiel-krocznik,
XVII/XVIII w.
żelazo (stal), kucie, rycie, odlewanie, polerowanie

Cyrkiel-krocznik, XVII/XVIII w. żelazo (stal), kucie, rycie, odlewanie, polerowanie

Zestaw renesansowych cyrkli

Wystawa „Mikołaj Kopernik - mieszkaniec olsztyńskiego zamku” wzbogaciła się o nowe przedmioty z epoki astronoma, związane z pracą wielkiego uczonego. Wśród nich jest sześć cyrkli, pochodzących z XVII/XVIII wieku. Wszystkie są dziełem warsztatów zachodnioeuropejskich. Ten powszechny dziś przedmiot ma długą historię. Cyrkiel to jeden z najdawniejszych instrumentów naukowych, stosowany był już w Babilonii i Asyrii.
Cyrkle były używane zarówno przez uczonych, jak i przez rzemieślników, wojskowych, żeglarzy. Zależnie od przeznaczenia miały one różną formę i wielkość. Ryciny i obrazy z cyrklem w tle znajdziemy już w czasach średniowiecznych. Cyrkiel-krocznik (kroczek, przenośnik) był przedstawiany wówczas przede wszystkim jako atrybut architekta, a nawet symbolizował samego Boskiego Stwórcę jako architekta świata. W dobie renesansu pojawiał się na portretach jako nieodłączny atrybut astronoma czy też uczonego humanisty.
Cyrkle metalowe (stalowe) wykonywane były techniką kucia żelaza, co pozwało uzyskać produkt stalowy w czasach, kiedy nie znano jeszcze technologii jej otrzymywania. Jest to stara technika. Polegała ona na tym, że bloki żelaza układano warstwami na przemian ze sproszkowanym węglem drzewnym, w ogromnych kamiennych pojemnikach, szczelnie zamykanych, które następnie podgrzewano wielokrotnie aż żelazo wchłonęło równomiernie węgiel. Następnie wielokrotnie rozbijano metal, uzyskując stal, którą ponownie podgrzewano i formowano metodą kucia lub odlewania.
Cyrkle zbudowane są z dwóch ramion połączonych zawiasem przegubowym i nitami. Są proste w konstrukcji i zdobnictwie. Niektóre mają ryte elementy dekoracyjne lub wycięcia nadające im odmienny wygląd. Dwa z zakupionych cyrkli mają oznaczenia wykonawcy w postaci klucza czy liter A L. Znaki te kierują uwagę badacza w kierunku warsztatów zachodnioeuropejskich.
W czasach Kopernika popularny był cyrkiel proporcjonalny, inaczej cyrkiel Galileusza, określany nazwiskiem twórcy - astronoma i kompana Mikołaja Kopernika z lat studenckich. Typ cyrkla-krocznika można wiązać z osobą uczonego i choć cyrkle prezentowane na wystawie pochodzą z przełomu wieku XVII/XVIII, to ich forma nie zmieniła się od czasów astronoma.
Zakup zestawu cyrkli na wystawę stał się możliwy dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Muzealne kolekcje” i środków samorządowych.

Kalendarium

« piątek, 4 października 2024 »
Pn Wt Śr Czw Pt So N
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031   
Zobacz pełne kalendarium »

Samorzad Wojewodztwa

Poznaj lepiej nasz region:

facebook youtube

piątek 4 Października
  • Mikołaj Kopernik – Gra
  • Stowarzyszenie Miłośników Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
  • Partnerzy Muzeum Warmii i Mazur
  • Konserwacja i restauracja XIV-wiecznego zamku w Lidzbarku Warmińskim – perły architektury gotyckiej w Polsce – III etap
  • Logo roku Mikołaja Kopernika
  • Oferta najmu sal
  • Katalog on-line biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
  • Centrum Spotkań Europejskich
  • Strona projektu:
  • Standardy ochrony małoletnich