Na tropach Pana Samochodzika - Niesamowity Dwór

2014-08-06 00:00:00

W tym roku mija pięćdziesiąta rocznica ukazania się pierwszego tomu z serii przygód Pana Samochodzika oraz dwudziesta rocznica śmierci twórcy tej kultowej postaci, czyli Zbigniewa Nienackiego. Postanowiliśmy przygotować letni cykl poświęcony poszukiwaczowi skarbów, detektywowi i jak sam o sobie mówił, muzealnikowi. Sięgnęliśmy do naszych zasobów by pokazać, że Muzeum stanowi wspaniałe miejsce dla miłośników historii.

Na tropach Pana Samochodzika - Niesamowity Dwór

 Dziś zajmujemy się tomem pt.: "Pan Samochodzik i Niesamowity Dwór". Pierwsze wydanie ukazało się w 1969 roku. Tym razem nasz główny bohater wyjeżdża do dworku w Janówku, żeby tam zorganizowac regionalne muzeum. Towarzyszą mu młodzi, pełni marzeń i ambicji Bigs i panna Wierzchoń. Zagadka "W wężach splecionych, w koronie strąconej..." prowadzi do odkrycia tajemnicy dworku, czyli ukrytej w podziemiach loży masońskiej. Zbigniew Nienacki kolejny raz okazał się wyśmienitym twórcą postaci, atmosfery tajemniczości w okolicznościach ponurej jesieni oraz ciekawej intrygi.

My nie staramy się mu dorównać, ale dla miłośników twórczości przygotowaliśmy kolejne smakołyki znalezione w zasobach muzealnej biblioteki. Prezentujemy dwa listy od czytelniczek, które śmiało opowiadają o sobie oraz recenzują powieść. Ciekawostką są też znajdujące się w pliku PDF fragmenty maszynopisu książki oraz scenariusza planowanego serialu. Jego odcinki miały nosić kolejno tytuły: Gdy przychodzi zjawa, Diabelskie igraszki, Kto wierzy w duchy, Oblicze upiora, Tajna loża. Nienacki wprowadził drobne zmiany w fabule, ale one są niczym w porównaniu z tym, co zafundowali miłośnikom przygód Pana Samochodzika twórcy ekranizacji z 1986 roku w reżyserii Janusza Kidawy. O dziwo, scenarzystą tego tworu był Zbigniew Nienacki. Uważam, że wersja z Antkiem, synem milicjanta, a nie jak w powieści kierownika ośrodka wypoczynkowego, byłaby jednak lepsza.

Nienacki w "Niesamowitym dworze" wiele miejsca poświęca historii masonów, organizacji czy towarzystwa, owianego tajemniczością, przez niektórych kojarzonego ze złem wszelakim. W naszym regionie łatwo odnaleźć ślady lóż masońskich, była takowa w Olsztynie czy w Kętrzynie. My jednak zachęcamy do odwiedzenia pewnego tajemniczego cmentarzyka w okolicach Markowa.

Pierwszą wzmianką o Markowie pochodzi z 1402 roku. Majątek ten otrzymał w zastaw od Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Henryk Reich. W 1561 roku majątek przejęła rodzina Dohnów z Saksonii. W latach 1622 – 1624 dobra Dohnów podzielono pomiędzy pięć linii tego rodu. Markowo otrzymali Dohne-Reichrstwalde, a w 1878 po śmierci ostatniego męskiego potomka rodu majątek przeszedł w ręce Dohne-Laucke. Pałac powstał w 1604 roku i prawie sto lat później został gruntownie przebudowany. W XVII wieku wybudowano oficynę. Siedziba Dohnów miała 5 kondygnacji (piwnica, przyziemie, dwa piętra i poddasze), 50 pomieszczeń o kubaturze 15 571 metrów sześciennych. Budynek ma kształt prostokąta z czterema kwadratowymi wieżami wychodzacymi z rogów. Od frontu wieże mają ściany długości 9 metrów, a od strony parku 7,8 metra. Fronton pałacu (pomiędzy wieżami) miał szerokość 30 metrów.
 
W XVIII wieku od wschodniej strony utworzono pałac typu francuskiego z symetrycznie przecinającymi się alejkami, zmieniony w XIX wieku na park krajobrazowy. Do parku wychodziło się z pałacu, albo z przyziemia, albo z werandy umieszczonej od pólnocnej strony.

Pałac miał piwnice już po wojnie zalane wodą i niezbadane. Miał też liczące około 20 metrów przejście podziemne łączące go z oficyną. W przyziemiu, w lewej frontowej wieży znajdował się gabinet myśliwski. Do dzisiaj na jednej ze ścian można obejrzeć żałosne resztki malowidła przedstawiającego rycerzy niemieckich. Po przeciwnej stronie wieży południowej umieszczono skarbczyk.

W przyziemiu znajdowało się też wiejście do holu z dwiema klatkami schodowymi i bezpośrednim wyjściem do parku. Pierwsze i drugie piętra składały się z szeregu połączonych pokoi. W wieżach umieszczono saloniki z kunsztownie zdobionymi kominkami.
Na zdjęciach dostępnych w archiwum Państwowej Słuzby Ochrony Zabytków można zobaczyć powolną agonię wspaniałej rezydencji. Na fotografii z 1933 roku widac imponującą budowlę porośnięta bluszczem ze zwisającą na maszcie flagą III Rzeszy. W 1954 roku widać już tylko odrapane z tynków mury, w 1965 dechy w oknach, a w latach 70-tych ruinę z ledwo trzymającym się dachem. W latach 90-tych w folderze reklamowym AWRSP widać, że wieże miały jeszcze dachy.

Do 1953 roku w pałacu stacjonowały po kolei Armia Czerwona, która zabrała co tylko się dało, a potem młodzieżowe brygady „Służby Polsce”. W 1962 roku rezydencję chciano zmienić w dom starców jednak jej właścicielem nadal był miejscowy PGR. Później pałac podzielił los innych podobnych budowli w naszym regionie.

 

 

Gdzieś w lasach, pośród majątków Dohnów można znaleźć niezwykły cmentarzyk. Leżą tam pod wielkimi płytami Friedrich Ludwig (1873-1924) oraz Christoph Friedrich (1907-1934) Burgraf und Graf zu Dohna. Samo usytuowanie cmentarza w leśnej głuszy, przy zarośniętej dziś alejce, w półokręgu kamieni, nad skarpą, w cieniu kręgu brzóz otaczających wysoki drewniany krzyż na ośmiobocznym postumencie może przywoływać skojarzenia z miejscem tajemniczym. Tym, co jednak jest najbardziej zaskakujące to kamień nad grobem młodszego z Dohnów. Na jednej ze ścian wyryte są sentencje w języku niemieckim z fragmentem Listu do Koryntian: "Gdzież jest, o śmierć twoje zwycięstwo", a niżej "Czekam przyjścia Chrystusa"... a jeszcze niżej "Adolf Hitler". Z drugiej strony kamienia w słońcu wyryta jest swastyka - przywłaszczony przez hitlerowców znak solarny.
 
Zachęcamy do poszukiwań tego miejsca.
SM

 





Pobierz PDF

Kalendarium

« środa, 24 kwietnia 2024 »
Pn Wt Śr Czw Pt So N
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930     
Zobacz pełne kalendarium »

Samorzad Wojewodztwa

Poznaj lepiej nasz region:

facebook youtube

środa 24 Kwietnia
  • Mikołaj Kopernik – Gra
  • Stowarzyszenie Miłośników Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
  • Konserwacja i restauracja XIV-wiecznego zamku w Lidzbarku Warmińskim – perły architektury gotyckiej w Polsce – III etap
  • Logo roku Mikołaja Kopernika
  • Oferta najmu sal
  • Katalog on-line biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
  • Centrum Spotkań Europejskich
  • Strona projektu: