O Wielkiej Wojnie w Kaliningradzie

Andrzej Kłos, pracownik Działu Edukacji Muzeum Warmii i Mazur, opowiadał o znaleziskach z pola bitwy pod Tannenbergiem w 1914 roku, których część można zobaczyć w Wirtualnym Muzeum Warmii i Mazur.

Dr Sebastian Mierzyński, pracownik Działu Edukacji, przedstawił naukowcom jak dawniej postrzegano i jak dziś pisze się w polskiej historiografii o walkach w Prusach Wschodnich w 1914 i 1915 roku. W konferencji uczestniczyło osiemdziesięciu historyków z Rosji, Białorusi, Litwy, Ukrainy, Łotwy, Niemiec i Polski. Wykłady i dyskusje służyły nie tylko poznaniu wielu aspektów wydarzeń historycznych, ale także zrozumieniu niekiedy odmiennego spojrzenia na przeszłość. To spotkanie stało się też okazją do nawiązywania przyjaźni i prezentacji dla studentów, między innymi z Polski.

Organizatorzy zadbali nie tylko o dobór interesujących prelegentów, ale i ciekawy program kulturalny. Pierwszym jego punktem był koncert organowy w dawnej katedrze koenigsberskiej. Organy z 8 500 tysiąca piszczałkami brzmiały wspaniale. W Historyczno-Artystycznym Muzeum w Kaliningradzie otwarto wystawę poświęconą pierwszej wojnie światowej. Rosyjscy muzealnicy przygotowali interesującą ekspozycję śmiało łącząc nowoczesne techniki audiowizualne, zabytki i współczesne kopie. Na ogromnym ekranie dotykowym można prześledzić przebieg działań wojennych w Prusach Wschodnich. Inne urządzenie pozwala posłuchać starych nagrań pieśni z tamtego okresu. Odtworzono stanowiska karabinu maszynowego i szpitala polowego. Wykorzystano ilustracje propagandowe z epoki oraz archiwalne zdjęcia. Sale muzealne służą także do prowadzenia zajęć edukacyjnych inspirowanych pomysłami realizowanymi w Muzeum Warmii i Mazur.

Uczestnicy konferencji zostali wywiezieni do Czerniachowska (Instenburg), gdzie odbyła się skromna uroczystość przy łuku triumfalnym z tablicą upamiętniającą defiladę carskich wojsk w tym mieście w 1914 roku. Zainteresowanie uczestników wzbudziły także monumentalny pomnik Iwana Czerniachowskiego (zginął w 1945 roku podczas walk niedaleko Pieniężna) oraz godło ZSRR na dworcu kolejowym. Na jednym z cmentarzy wojennych niedaleko Gusiewa (Gumbinnen/Gąbin), gdzie w 1914 roku wojska rosyjskie i niemieckie stoczyły bitwę, odbyła się skromna uroczystość z udziałem władz lokalnych, popa i pastora. Flota Bałtycka wystawiła wartę honorową i orkiestrę reprezentacyjną.

W Gusiewie pokazano fresk autorstwa Otto Theodora Heicherta. Malowidło o wymiarach 15 na 8 metrów znajduje się w auli dawnego gimnazjum męskiego wybudowanego w 1903 roku – obecnie to szkoła rolnicza. Przedstawia króla Fryderyka Wilhelma I przyjmującego w Prusach nowych osadników. Polichromia przetrwała trudny okres powojenny przykryta czerwoną płachtą i portretem W. I. Lenina. W miejscowym muzeum, które w całości poświęcone jest historii lokalnej, można było zobaczyć gabloty z oryginalnymi egzemplarzami broni z okresu bitwy pod Gąbinem.

Ze zrozumiałych względów rosyjscy muzealnicy więcej uwagi poświęcają działaniom i sukcesom Armii „Niemen” generała Rennenkampfa niż rozbitej na obecnym terytorium naszego województwa Armii „Narew” generała Samsonowa. Na szczególną uwagę zasługuje jednak to, że podobnie jak mieszańcy Warmii i Mazur przed dwudziestu laty, odkrywają dla siebie i mieszkańców także historię dawnych Prus Wschodnich.

sm