Kawaleria
Mówiąc o kawalerii w Olsztynie można myśleć tylko o 10 Pułku Dragonów. Kiedy regiment formowano wyposażono go w szable wz.1852 z charakterystycznym stalowym koszem. Karabinki wzoru 1857, to odmiana kawaleryjska znanej „iglicówki” Dreyzego. Broń noszono na pasie założonym na prawe ramię, lufą do dołu. Była przypięta „karabinkiem”, żelaznym pierścieniem z zatrzaskiem. Od tego zaczepu wzięła się u nas nazwa takiej broni. Tak wiszącą broń kawalerzysta miał zawsze w zasięgu ręki, a po strzale mógł ją wypuścić z dłoni i np. chwycić szablę. Jak to wyglądało pokazuje obrazek pruskiego huzara. Jako broni krótkiej dragoni 10 pułku używali wtedy pistoletów wz.1850.
W latach późniejszych pułk miał na wyposażeniu jednostrzałowe karabinki Mauser wz.1871. Po wojnie francusko-pruskiej dragoni mieli na wyposażeniu zdobyczne karabinki Chassepota, a potem karabinki wz.88. Kapiszonowe pistolety wz.50 zostały zastąpione rewolwerami służbowymi wz.79 (reichsrevolver 79), a następnie wz.83. Była to bardzo prosta broń, ale brak wyrzutnika łusek utrudniał ponowne ładowanie bębna. W dodatku wz.79 był ciężki, ważył 1,3 kg . Kawalerzyści narzekali, że podczas zeskakiwania z koni urywają się kabury. Dlatego powstała lżejsza odmiana oznaczona wz.83.
Ważną dla pułku datą był rok 1890, bo wtedy dragoni otrzymali lance. Początkowo była to drewniana broń wz.1856. Potem wprowadzono lance wz. 1893 o długości 3205 mm, wykonane ze stalowej rurki. Lance miały z jednej strony ostry grot, z drugiej metalowe okucie, wkładane podczas jazdy do tulei przy prawym strzemieniu. W środku ciężkości były owinięte sznurkiem ułatwiającym chwyt. W tym miejscu montowano też skórzaną pętlę, którą żołnierz zakładał w marszu na zgięcie łokcia prawej ręki. Umożliwiało to powodowanie koniem i strzelanie. Jak w całej pruskiej kawalerii wprowadzono wtedy na uzbrojenie pałasz wz.1889. Ale lancę uważano za broń podstawową i poświęcano jej bardzo wiele uwagi podczas szkolenia.
Przed I wojną światową kawalerią niemiecką przezbrojono w karabinki Mauzer wz.89. Nie wiadomo, czy pułk miał przed tym konfliktem karabiny maszynowe. Na pewno używano ich podczas działań wojennych, ale szczegółów brak.
Andrzej Kłos
Zdjęcia, źródła
Broń Strzelecka Armii Niemieckiej 1871-1945, część I. Pistolety i rewolwery, Jacek Wolfram, L&L, Gdańsk 2007
Broń strzelecka XIX wieku, Fryderick Myatt, Espadon 1995
Chołodnoje Arubie niemiejskich gosudarstw A.N. Kulinskij, Baltika, Atlant, Sankt-Petersburg 2000
Dawna Broń i Barwa, red. Wojciech B. Moś, Mix, Bytom – Katowice 2003
Die Bewaffnung der Armeendes Konigreichs Wurttemberg und des Groshercogtums Baden, Udo Vollmer, Journal-Verlag Schwend GmbH, Schwabisch Hall 1981
Die preusischen Handfeuerwaffen, Arnold Wirtegen, Bernard&Graefe Verlag, Bonn 2004
Frankonia Jagd 1999/2000,Wurzburg 2000
Gieorgijewskije kawalery, J. Łubczenikow, A. Karaszczuk, Biełyj Gorod, Moskwa 2001
Guns of the Reich, George Markham, Arms and Armour Press, London, 1989
Hieb Und Stichwaffen, Eduard Wagner, Artia, Praga 1975
Karabiny i karabinki Mauser w Wojsku Polskim w latach 1918 – 1939, Krzysztof Haładaj, Paweł Rozdżestwieński, ZP Grupa Sp. z o.o. Warszawa 2010
Karabiny Mausera, Roman Matuszewski, Militaria i fakty, nr 2/2000
Uzbrojenie kawalerii napoleońskiej, Ticiano Torelli, NapoleonV, Oświęcim 2011
Weltkrieg 1914 / 1919, Stuttgart
