Muzeum w Gazecie

Częścią kolekcji banknotów Muzeum Warmii i Mazur jest zbiór notgeldów będących rodzajem pieniądza zastępczego, tzw. „biedapieniądz”. W dosłownym tłumaczeniu jest to „pieniądz na czas potrzeby”. Środki płatnicze tego typu nie były emitowane przez Bank Centralny, uprawnienia takie posiadały różne instytucje przemysłowe, banki prywatne oraz gminy. Notgeldy pojawiły się w Niemczech na początku XX w. i wyszły ostatecznie z obiegu w 1924r. Związane były z brakiem pieniądza na rynku wywołanym paniką wojenną i kryzysem finansowym po jej zakończeniu. Były nie tylko środkiem płatniczym, bowiem już od momentu pojawienia się zyskały status obiektu kolekcjonerskiego. W latach 1920-21 kiedy rynek pieniężny był już unormowany, władze samorządowe miast i gmin wydawały całe serie bogato ilustrowanych notgeldów mających walory kolekcjonerskie a przyczyniające się do zasilania kas miejskich.

            Prezentowany tutaj bon o nominale 10 fenigów (seria B Nr 201389), wydany został przez magistrat miasta Olsztyna 1. 04. 1921 r. na pamiątkę plebiscytu, wygranie którego Niemcy podkreślali na każdym kroku i w różnych formach. Wydrukowany został w wydawnictwie Fleminng&Wiscott z Głogowa, które oprócz bonów i papierów wartościowych zajmowało się drukiem materiałów reklamowych itp. Jest on dosyć ciekawy, gdyż przedstawiona na awersie scena pieczenia chleba związana jest z historią naszego miasta. Rycina zawarta w wydłużonym prostokącie ilustruje wydarzenie jakie miało miejsce w nocy z 27/28 sierpnia 1914 r. Po wkroczeniu do Olsztyna wojsk rosyjskich dowództwo oprócz innych artykułów spożywczych zażądało od władz miasta 120 ton chleba. W tym celu uruchomiono na noc wszystkie piekarnie a do pomocy przy wypieku Rosjanie zobowiązali również kobiety. Pierwszą, która się zgłosiła była Pelagia Pieniężna, żona Władysława.

            Adekwatnie do wydarzeń 1914 roku rewers bonu mieści trzy popiersia wybitnych dowódców tego okresu. Paula von Hindenburga, Otto von Bellowa i Friedricha von Scholtza.