Dziś (12 sierpnia) mija trzecia rocznica śmierci Natalii LL – wielkiej artystki awangardowej, fotografki, performerki, autorki filmów i instalacji, konceptualistki.
Myśląc o twórczyni „Sztuki konsumpcyjnej” nie zawsze pamiętamy, że dziedziną, którą Natalia Lach-Lachowicz zajmowała się podczas studiów we wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, było szkło artystyczne – taką bowiem specjalizację wybrała na drugim roku nauki. Kształciła się pod okiem prof. Stanisława Dawskiego, wybitnego znawcy szkła i pedagoga, który wychował kilka pokoleń czołowych polskich projektantów szkła, przedstawicieli tzw. wrocławskiej szkoły „S”. Pod jego kierunkiem Natalia LL zrealizowała pracę dyplomową w 1963 r.
Sytuację absolwentów specjalności projektowanie szkła w latach 60. prof. Paweł Banaś scharakteryzował następująco: „Najogólniej rzecz ujmując istniały trzy możliwości: zatrudnienie w komórce wzorującej zakładu produkcyjnego, w szkolnictwie artystycznym lub też w ostateczności rezygnacja z opanowanej w toku studiów dziedziny i zmiana zainteresowań”.
I właśnie tę trzecią możliwość wybrała szybko Natalia LL: zwróciła się ku fotografii, znacznie bliższej swojemu sercu. W wystawach fotograficznych brała już zresztą udział w trakcie studiów, m.in. podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Fotografii Studenckiej w Toruniu w 1962 r., gdzie zdobyła I nagrodę. W 1964 r. została członkinią Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF). Następne lata to wystawy w Polsce i zagranicą, liczne nagrody.
Odwołując się do źródeł swojej fascynacji fotografią, artystka wspominała, że do dziedziny tej doprowadziło ją szkło: „Prof. Dawski namówił mnie do pracowni projektowania szkła i tutaj nastąpiło wspaniałe spotkanie z fotografią. (…) Od trzeciego roku studiów miałam obowiązkowy przedmiot fotografia, prowadzony przez prof. Bronisława Kupca. Przedmiot ten, pomyślany propedeutycznie, miał nauczyć studentów podstaw fotografii jako pomocniczej metody projektowania szkła i grafiki”.
Po ukończeniu studiów Natalia Lach-Lachowicz sporadycznie wypowiadała się w medium szkła artystycznego. Jeszcze tylko przez pięć lat brała udział w prezentacjach sztuki tej dziedziny.
W kolekcji współczesnego szkła artystycznego Muzeum Warmii i Mazur znajdują się prace artystki z lat 1966-1967. Są to cienkościenne wazony ze szkła sodowego oraz grubościenne wazoniki ze szkła dwuwarstwowego. Ten wyjątkowy fragment naszej kolekcji dopełnia efektowny jasnofioletowy puchar dekoracyjny. Jedne barwione w masie, inne pokryte opalizującą warstwą – wszystkie zwracają uwagę intensywnymi kolorami, które doskonale współgrają z klarownie obmyślonymi kształtami.
Barbara Ciukszo
Dział Sztuki Współczesnej
Fot. Grzegorz Kumorowicz
Bibliografia:
P. Banaś, Polskie współczesne szkło artystyczne, Wrocław, 1982
A. Lachowicz, A Sobota (red.), Natalia LL. Sztuka i energia, Wrocław, 1994
Ceramika i szkło polskie XX wieku. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Wrocław 2024
Wywiad z Natalią LL, Krzysztof Jurecki, 2001-2002, https://nataliall.com/pl/wywiad-z-natalia-ll-krzysztof-jurecki-2001-2002/
Sytuację absolwentów specjalności projektowanie szkła w latach 60. prof. Paweł Banaś scharakteryzował następująco: „Najogólniej rzecz ujmując istniały trzy możliwości: zatrudnienie w komórce wzorującej zakładu produkcyjnego, w szkolnictwie artystycznym lub też w ostateczności rezygnacja z opanowanej w toku studiów dziedziny i zmiana zainteresowań”.
I właśnie tę trzecią możliwość wybrała szybko Natalia LL: zwróciła się ku fotografii, znacznie bliższej swojemu sercu. W wystawach fotograficznych brała już zresztą udział w trakcie studiów, m.in. podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Fotografii Studenckiej w Toruniu w 1962 r., gdzie zdobyła I nagrodę. W 1964 r. została członkinią Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF). Następne lata to wystawy w Polsce i zagranicą, liczne nagrody.
Odwołując się do źródeł swojej fascynacji fotografią, artystka wspominała, że do dziedziny tej doprowadziło ją szkło: „Prof. Dawski namówił mnie do pracowni projektowania szkła i tutaj nastąpiło wspaniałe spotkanie z fotografią. (…) Od trzeciego roku studiów miałam obowiązkowy przedmiot fotografia, prowadzony przez prof. Bronisława Kupca. Przedmiot ten, pomyślany propedeutycznie, miał nauczyć studentów podstaw fotografii jako pomocniczej metody projektowania szkła i grafiki”.
Po ukończeniu studiów Natalia Lach-Lachowicz sporadycznie wypowiadała się w medium szkła artystycznego. Jeszcze tylko przez pięć lat brała udział w prezentacjach sztuki tej dziedziny.
W kolekcji współczesnego szkła artystycznego Muzeum Warmii i Mazur znajdują się prace artystki z lat 1966-1967. Są to cienkościenne wazony ze szkła sodowego oraz grubościenne wazoniki ze szkła dwuwarstwowego. Ten wyjątkowy fragment naszej kolekcji dopełnia efektowny jasnofioletowy puchar dekoracyjny. Jedne barwione w masie, inne pokryte opalizującą warstwą – wszystkie zwracają uwagę intensywnymi kolorami, które doskonale współgrają z klarownie obmyślonymi kształtami.
Barbara Ciukszo
Dział Sztuki Współczesnej
Fot. Grzegorz Kumorowicz
Bibliografia:
P. Banaś, Polskie współczesne szkło artystyczne, Wrocław, 1982
A. Lachowicz, A Sobota (red.), Natalia LL. Sztuka i energia, Wrocław, 1994
Ceramika i szkło polskie XX wieku. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Wrocław 2024
Wywiad z Natalią LL, Krzysztof Jurecki, 2001-2002, https://nataliall.com/pl/wywiad-z-natalia-ll-krzysztof-jurecki-2001-2002/
