Spójrz na rasę śmiertelników, śmierć niszczy wszystko
Próżność i jej bezbronność w obliczu śmierci, a także supremacja tej ostatniej nad wszelkimi aspektami doczesnego życia, stanowiły dominujący temat w sztuce kaznodziejskiej bohatera sportretowanego na prezentowanym medalu.
Przynależność brata Cesario do rodziny Contughi nie jest w pełni podparta źródłowo. Nie jest znana także dokładna data jego urodzin. Wiadomo jedynie, ze przyszedł na świat w Ferrarze, w pierwszej połowie XV wieku i że przed 1454 rokiem wstąpił do zakonu Serwitów. Ordo servorum Beatae Mariae Virginis - Służebnicy Matki Bożej, to zgromadzenie, które zostało założone na obrzeżach Florencji w 1233 r. W 1398 r., uzyskało od papieża Bonifacego IX uprawnienia do nadawania stopni teologicznych, a jego podstawowym celem było między innymi duszpasterstwo.
W lipcu 1460 r. Cesario przebywał w Szkole Teologicznej Serwitów w Bolonii, gdzie w międzyczasie uzyskał stopień licencjata. Magistrem teologii został mianowany między 1464 a 4 czerwca 1467 r. W tym samym roku, w październiku, za jego dziekanatu, zostały opracowane statuty Kolegium Teologów Uniwersytetu w Ferrarze, na którym przez następne lata był wykładowcą teologii i gdzie ponownie, w 1470 r. został mianowany dziekanem.
Od 1 kwietnia 1478 r. pełnił urząd prokuratora generalnego Kurii Rzymskiej, został także wymieniony w dokumencie z 1481 r. jako prowincjał Wenecji. Od lat 60-tych XV w., przez prawie 30 lat z przerwami, głosił kazania w Wenecji, Bolonii, Florencji i Ferrarze. Gościła go również Faenza.
Na zaproszenie księcia Ferrary i Modeny Ercole I d'Este (1431-1505), którego dwór należał do najgłośniejszych ognisk literackich we Włoszech, wziął udział w publicznym sporze (1 kwietnia 1478 r.) w obronie szerzenia kultu Niepokalanego Poczęcia NPM, w opozycji do którego stali wierni doktrynie św. Tomasza z Akwinu, coraz bardziej osamotnieni w teologicznej debacie dominikanie, reprezentujący stanowisko makulistyczne. Dziesięć lat później, w Ferrarze, wygłoszone przez Cesario kazanie na ten temat, zakończyło się powszechną bójką przed katedrą, z licznym udziałem studentów.
Na polu politycznym był żarliwym zwolennikiem papieża, głosząc, że jego władzy należy słuchać dla zbawienia duszy. W kwestii społecznej dał się zapamiętać jako inicjator wybudowania w Ferrarze oddzielnego więzienia dla niewypłacalnych dłużników, tak by oddzielić ich od pospolitych przestępców. Do zrealizowania tego celu podjął się nawet roli jałmużnika. Zmarł 25 stycznia 1490 r., pochowany został w kościele S. Maria dei Servi w Ferrarze.
Na medalu autorstwa Sperandio, profilowe popiersie odzianego w habit Cesario, pełne dostojeństwa, zastygłe w hieratycznej pozie, sugeruje człowieka niezłomnego w swoich przekonaniach i wytrwałego w działaniu. O jego wyjątkowości głosi umieszczony w legendzie napis: * DIVIN. LIT. EXCELEN. DOC. ACDIVI. VER. FAMOSIS. PREDICATOR. FR(ater). CESARIVS. FER(rariensis). ORDINS. SER(vi). B(eatae).M(ariae)V(irginis), który w swobodnym tłumaczeniu prezentuje widzowi „boskiego”, doskonałego nauczyciela i sławnego kaznodzieję, brata Cesario Contughi z Ferrary, z zakonu Serwitów.
Rewers medalu mieści scenę alegoryczną, w której przedstawiono siedzącego na skałach zadumanego mnicha (Cesario), z głową wspartą na dłoni, wskazującego na leżącą u stóp czaszkę. Napis otokowy, to esencja myśli, które zawierał w kazaniach: INSPICE. MORTALE. GENVS. MORS. OMNIA. DELTE (Spójrz na rasę śmiertelników, śmierć niszczy wszystko). Sentencję dopełnia „podpis” autora dzieła: OPVS. SPERANDEI.
O samym artyście nie wiadomo zbyt wiele. Milczy o nim słynny Giorgio Vasari w swoich „Żywotach najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów”. To, że pochodził z Mantui ogłosił sam, podpisując się w ten sposób tylko na jednym ze swoich licznych medali: SPERANDEUS MANTUANUS DEDIT. Wszystkie inne sygnował tak jak tutaj prezentowany.
Sperandio di Bartolommeo Savelli, architekt, rzeźbiarz, medalier, i malarz, urodził się ok. 1425 r., jako syn złotnika Bartolommeo di Sperandio Savelli, zmarł 31 sierpnia 1504 r. w Wenecji. Pozostawił po sobie pokaźny dorobek w dziedzinie małej plastyki. Do dziś znanych jest 45 sygnowanych medali, na których zobaczyć można wizerunki książąt, mężów stanu, uczonych i mieszczan. Działał nie tylko w rodzinnej Mantui, ale także Ferrarze, Bolonii i Wenecji. Wiele podróżował odwiedzając dwory i nawiązując artystyczne kontakty, czerpiąc ale też i inspirując. Lokalny krąg jego klientów wywodził się również z małych miasteczek nad Adriatykiem. Pierwszy z potwierdzonych medali wykonał w 1462 r., ostatni, przeznaczony dla księcia Franciszka z Mantui, w 1495 r.
Na tle XV-wiecznych, włoskich medalierów Sperandio wyróżnia się niewątpliwie ilością wykonanych dzieł. Jednak co do jakości i poziomu artystycznego jego twórczości, pośród badaczy zdania są podzielone. Doczekał się opinii twórcy znakomitszego od słynnego Antonio Pisano (ok.1395-1455), ale także i bardziej krytycznego spojrzenia, w którym określono go jako mało oryginalnego i nie rozwijającego warsztatu. Wypunktowano jego niedbałość kompozycji, prymitywność rysunku i modelunku, niezdarność i nieczytelność myśli (alegorii), brak staranności i pośpiech w wykonaniu, sugerujący przełożenie sztuki na intratny biznes.
M. K.
medal: Fra Cesario Contughi z Ferrary
autor: Sperandio di Bartolommeo Savelli (ok. 1425-1504)
Włochy, 1462-1477
brąz, odlew, średnica: 8,2 cm
fot. Grzegorz Kumorowicz
Przynależność brata Cesario do rodziny Contughi nie jest w pełni podparta źródłowo. Nie jest znana także dokładna data jego urodzin. Wiadomo jedynie, ze przyszedł na świat w Ferrarze, w pierwszej połowie XV wieku i że przed 1454 rokiem wstąpił do zakonu Serwitów. Ordo servorum Beatae Mariae Virginis - Służebnicy Matki Bożej, to zgromadzenie, które zostało założone na obrzeżach Florencji w 1233 r. W 1398 r., uzyskało od papieża Bonifacego IX uprawnienia do nadawania stopni teologicznych, a jego podstawowym celem było między innymi duszpasterstwo.
W lipcu 1460 r. Cesario przebywał w Szkole Teologicznej Serwitów w Bolonii, gdzie w międzyczasie uzyskał stopień licencjata. Magistrem teologii został mianowany między 1464 a 4 czerwca 1467 r. W tym samym roku, w październiku, za jego dziekanatu, zostały opracowane statuty Kolegium Teologów Uniwersytetu w Ferrarze, na którym przez następne lata był wykładowcą teologii i gdzie ponownie, w 1470 r. został mianowany dziekanem.
Od 1 kwietnia 1478 r. pełnił urząd prokuratora generalnego Kurii Rzymskiej, został także wymieniony w dokumencie z 1481 r. jako prowincjał Wenecji. Od lat 60-tych XV w., przez prawie 30 lat z przerwami, głosił kazania w Wenecji, Bolonii, Florencji i Ferrarze. Gościła go również Faenza.
Na zaproszenie księcia Ferrary i Modeny Ercole I d'Este (1431-1505), którego dwór należał do najgłośniejszych ognisk literackich we Włoszech, wziął udział w publicznym sporze (1 kwietnia 1478 r.) w obronie szerzenia kultu Niepokalanego Poczęcia NPM, w opozycji do którego stali wierni doktrynie św. Tomasza z Akwinu, coraz bardziej osamotnieni w teologicznej debacie dominikanie, reprezentujący stanowisko makulistyczne. Dziesięć lat później, w Ferrarze, wygłoszone przez Cesario kazanie na ten temat, zakończyło się powszechną bójką przed katedrą, z licznym udziałem studentów.
Na polu politycznym był żarliwym zwolennikiem papieża, głosząc, że jego władzy należy słuchać dla zbawienia duszy. W kwestii społecznej dał się zapamiętać jako inicjator wybudowania w Ferrarze oddzielnego więzienia dla niewypłacalnych dłużników, tak by oddzielić ich od pospolitych przestępców. Do zrealizowania tego celu podjął się nawet roli jałmużnika. Zmarł 25 stycznia 1490 r., pochowany został w kościele S. Maria dei Servi w Ferrarze.
Na medalu autorstwa Sperandio, profilowe popiersie odzianego w habit Cesario, pełne dostojeństwa, zastygłe w hieratycznej pozie, sugeruje człowieka niezłomnego w swoich przekonaniach i wytrwałego w działaniu. O jego wyjątkowości głosi umieszczony w legendzie napis: * DIVIN. LIT. EXCELEN. DOC. ACDIVI. VER. FAMOSIS. PREDICATOR. FR(ater). CESARIVS. FER(rariensis). ORDINS. SER(vi). B(eatae).M(ariae)V(irginis), który w swobodnym tłumaczeniu prezentuje widzowi „boskiego”, doskonałego nauczyciela i sławnego kaznodzieję, brata Cesario Contughi z Ferrary, z zakonu Serwitów.
Rewers medalu mieści scenę alegoryczną, w której przedstawiono siedzącego na skałach zadumanego mnicha (Cesario), z głową wspartą na dłoni, wskazującego na leżącą u stóp czaszkę. Napis otokowy, to esencja myśli, które zawierał w kazaniach: INSPICE. MORTALE. GENVS. MORS. OMNIA. DELTE (Spójrz na rasę śmiertelników, śmierć niszczy wszystko). Sentencję dopełnia „podpis” autora dzieła: OPVS. SPERANDEI.
O samym artyście nie wiadomo zbyt wiele. Milczy o nim słynny Giorgio Vasari w swoich „Żywotach najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów”. To, że pochodził z Mantui ogłosił sam, podpisując się w ten sposób tylko na jednym ze swoich licznych medali: SPERANDEUS MANTUANUS DEDIT. Wszystkie inne sygnował tak jak tutaj prezentowany.
Sperandio di Bartolommeo Savelli, architekt, rzeźbiarz, medalier, i malarz, urodził się ok. 1425 r., jako syn złotnika Bartolommeo di Sperandio Savelli, zmarł 31 sierpnia 1504 r. w Wenecji. Pozostawił po sobie pokaźny dorobek w dziedzinie małej plastyki. Do dziś znanych jest 45 sygnowanych medali, na których zobaczyć można wizerunki książąt, mężów stanu, uczonych i mieszczan. Działał nie tylko w rodzinnej Mantui, ale także Ferrarze, Bolonii i Wenecji. Wiele podróżował odwiedzając dwory i nawiązując artystyczne kontakty, czerpiąc ale też i inspirując. Lokalny krąg jego klientów wywodził się również z małych miasteczek nad Adriatykiem. Pierwszy z potwierdzonych medali wykonał w 1462 r., ostatni, przeznaczony dla księcia Franciszka z Mantui, w 1495 r.
Na tle XV-wiecznych, włoskich medalierów Sperandio wyróżnia się niewątpliwie ilością wykonanych dzieł. Jednak co do jakości i poziomu artystycznego jego twórczości, pośród badaczy zdania są podzielone. Doczekał się opinii twórcy znakomitszego od słynnego Antonio Pisano (ok.1395-1455), ale także i bardziej krytycznego spojrzenia, w którym określono go jako mało oryginalnego i nie rozwijającego warsztatu. Wypunktowano jego niedbałość kompozycji, prymitywność rysunku i modelunku, niezdarność i nieczytelność myśli (alegorii), brak staranności i pośpiech w wykonaniu, sugerujący przełożenie sztuki na intratny biznes.
M. K.
medal: Fra Cesario Contughi z Ferrary
autor: Sperandio di Bartolommeo Savelli (ok. 1425-1504)
Włochy, 1462-1477
brąz, odlew, średnica: 8,2 cm
fot. Grzegorz Kumorowicz
