Dzięki Państwa głosom eksponatem miesiąca został wczesnośredniowieczny krzyżyk relikwiarzowy ze srebra.
Ten niezwykle rzadki przedmiot stanowił część słynnego, datowanego na czasy Bolesława Chrobrego, skarbu z Mózgowa w powiecie iławskim. Depozyt, w części odkryty już w XIX wieku, składał się z posiekanych fragmentów srebrnej biżuterii i monet. Zarówno sam charakter skarbu jak i znajdujące się w nim zabytki wskazują na jego związek ze światem zachodnich Słowian. Jego źródeł, być może szukać należy na terenie Ziemi Chełmińskiej, Kujaw bądź Pomorza.
Sam krzyżyk należy do znalezisk niezwykle rzadkich. Z terenu Europy Środkowej znanych jest mniej niż 10 egzemplarzy o zbliżonym datowaniu. Szczególny kunszt z jakim został wykonany każe go wiązać z ówczesnymi elitami, najpewniej kościelnymi. Pierwotnie miał on formę zamkniętego, zawieszonego na łańcuszku pojemniczka z wizerunkiem Chrystusa w szacie do kolan i rozłożonymi rękami.
Wyroby tego typu zwane są enkolpionami. Określenie to, pochodzące z języka greckiego, nawiązuje do rozpowszechnionych w starożytności pojemniczków - amuletów, które zawieszane były na szyi. Używano ich na wzór noszonych przez Żydów filakterii – skórzanych pasków z tekstami biblijnymi oraz bulli noszonych w Rzymie przez dzieci rodzin patrycjuszowskich. Zwyczaj ten przejęty został przez chrześcijan, którzy używali enkolpionów o kształtach związanych z symboliką krzyża. Przechowywano w nich relikwie świętych oraz fragmenty pergaminu z tekstami Pisma Świętego.
Krzyżyk z Mózgowa trafił jednak do skarbu nie jako przedmiot kultu lecz złom srebra. Pytaniem otwartym pozostaje to czy jego zniszczenie należy odczytywać jako odrzucenie chrześcijańskiej symboliki, czy raczej przejaw jej nieświadomość.
Sam krzyżyk należy do znalezisk niezwykle rzadkich. Z terenu Europy Środkowej znanych jest mniej niż 10 egzemplarzy o zbliżonym datowaniu. Szczególny kunszt z jakim został wykonany każe go wiązać z ówczesnymi elitami, najpewniej kościelnymi. Pierwotnie miał on formę zamkniętego, zawieszonego na łańcuszku pojemniczka z wizerunkiem Chrystusa w szacie do kolan i rozłożonymi rękami.
Wyroby tego typu zwane są enkolpionami. Określenie to, pochodzące z języka greckiego, nawiązuje do rozpowszechnionych w starożytności pojemniczków - amuletów, które zawieszane były na szyi. Używano ich na wzór noszonych przez Żydów filakterii – skórzanych pasków z tekstami biblijnymi oraz bulli noszonych w Rzymie przez dzieci rodzin patrycjuszowskich. Zwyczaj ten przejęty został przez chrześcijan, którzy używali enkolpionów o kształtach związanych z symboliką krzyża. Przechowywano w nich relikwie świętych oraz fragmenty pergaminu z tekstami Pisma Świętego.
Krzyżyk z Mózgowa trafił jednak do skarbu nie jako przedmiot kultu lecz złom srebra. Pytaniem otwartym pozostaje to czy jego zniszczenie należy odczytywać jako odrzucenie chrześcijańskiej symboliki, czy raczej przejaw jej nieświadomość.
