„W nowoczesnym państwie prawdziwa władza nie urzeczywistnia się ani w mowach parlamentarnych ani w enuncjacjach monarchów, lecz w codziennej praktyce administracji, zatem koniecznie znajdować się musi w rękach stanu urzędniczego“ Max Weber
Województwo obejmuje terytorium sprawowania władzy administracyjnej. Władza jest tu rozumiana klasycznie, jako pojęcie oddające kompetencje decyzyjne i wykonywanie związanych z tym zadań. W powojennej Polsce przez pierwszych kilka lat administracja i związana z nią władza miały charakter państwowy, a nie publiczny. Jej organizacja była trójwarstwowa i współzależna – rady narodowe, scentralizowana administracja rządowa i samorząd terytorialny. Początkowo władza wojewody należała do administracji zespolonej, obejmowała administrację ogólną, reprezentację rządu oraz zarządzanie podległymi starostwami. Wojewodzie i starostom podporządkowano urzędy administracji niezespolonej (ziemskie, kuratoria, urzędy prasy i propagandy, skarbowe). Szczególnie silna była pozycja wojewody na Ziemiach Nowych, gdyż o jego stanowisku decydowała Rada Ministrów, na wniosek ministra ziem odzyskanych. Jednocześnie to stanowisko było uwikłane w silną zależność poziomą w ówcześnie tworzonym systemie władzy, gdyż lokalne rady narodowe miały prawo wnioskować o ustąpienie wojewody i starosty. Po 1952 r. zgodnie z Konstytucją, podział na urzędników państwowych i samorządowych przestał istnieć. Utrwaliła się silna centralizacja władzy w najwyższych stopniach rad narodowych, dublowanych przez strukturę partyjną. Kompetencje te tylko w nieznacznym zakresie były przekierowywane na lokalne rady narodowe. W 1983 r. przywrócono samorząd terytorialny, ale bez uprawnień decyzyjnych w sferze finansowej. Dopiero Konstytucja z 1997 r. wprowadziła zasadę subsydiarności i samodzielności, znacznie rozszerzając zakresy władzy administracji państwowej i samorządowej.
Dział Historii i Etnografii
Dział Historii i Etnografii
