Wśród rozmaitych rodzajów działalności naszego Muzeum, duże znaczenie mają badania naukowe naszych pracowników. Jednym z nich jest projekt pt. „Straty wojenne archeologicznej kolekcji dawnego Grenzlandmuseum Neidenburg w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie”. Pod tą długą i skomplikowaną nazwą ukrywają się poszukiwania natury niemal detektywistycznej. Dzięki środkom pozyskanym z funduszy Ministra Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu mamy nadzieję zrekonstruować losy zabytków archeologicznych z dawnego muzeum w Nidzicy.
Tak zwane Grenzlandmuseum powstało na miejscu dawnej synagogi, zniszczonej podczas „nocy kryształowej” w 1938 r. Program tej instytucji wpisywał się w propagandowe dowodzenie pragermańskości regionu. Stąd też na ekspozycji pierwsze skrzypce grały zabytki z cmentarzysk kultury przeworskiej i wielbarskiej, z pierwszych wieków naszej ery.
W 1945 roku szczątki kolekcji w ośmiu skrzyniach trafiły do nowo utworzonego Muzeum Mazurskiego w Olsztynie. Złożyły się na nie kafle piecowe oraz kilkanaście zabytków archeologicznych. Jednym z pozornie mniej ciekawych były fragmenty drewnianej konstrukcji ze słynnego kurhanu w Pielgrzymowie.
Rekonstrukcja jego komory grobowej stanowiła centralny punkt przedwojennej ekspozycji archeologicznej. Niestety z całego jej wyposażenia i konstrukcji do dziś przetrwały tylko pojedyncze fragmenty drewna. Nie było nawet pewności, czy są to oryginalne belki, wydobyte podczas badań, czy też ich imitacje, wykonane na potrzeby ekspozycji w 1942 roku.
W ramach realizacji projektu udało się wykonać datowanie metodą 14C próbki drewna w Poznańskim Laboratorium Radiowęglowym. Wynik pomiaru wskazał, że najpewniej pochodzi ona z końca VI bądź początku VII wieku. Z całą pewnością nie mamy więc do czynienia z drewnem współczesnym i do „odtworzenia” komory grobowej w Greznlandmusuem Neidenburg użyto najpewniej oryginalnego, wydobytego z kurhanu drewna.
Fotografia Grenzlandmuseum Neidenburg za: La Baume W., Das Grenzlandmuseum in Neidenburg, „Alt-Preussen. Vierteljahrschrift für Vor- und Frühgeschichte“, R. 8 (4/1943), s. 63–64 i współczesny widok budynku za Google Street View.
Potwierdzenie przyjęcia zabytków zabezpieczonych z dawnego Grenzlandmuseum Neidenburg.
Fragmenty drewnianej konstrukcji komory grobowej z kurhanu nr 1 w Pielgrzymowie, zbiory Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.
Kurhan w Pielgrzymowie i rekonstrukcja komory>> Rysunek profilu kurhanu nr 1 z Pielgrzymowa oraz fotografie konstrukcji komory wykonane podczas badań.
Fotografia wnętrza Grenzlandmuseum Neidenburg z rekonstrukcją komory grobowej za: Der Kreis Neidenburg: ein ostpreussisches Heimatbuch, Landshut 1968 oraz La Baume W., Das Grenzlandmuseum in Neidenburg, „Alt-Preussen. Vierteljahrschrift für Vor- und Frühgeschichte“, R. 8 (4/1943), s. 63–64.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, w ramach programu "Badania polskich strat wojennych".
Tak zwane Grenzlandmuseum powstało na miejscu dawnej synagogi, zniszczonej podczas „nocy kryształowej” w 1938 r. Program tej instytucji wpisywał się w propagandowe dowodzenie pragermańskości regionu. Stąd też na ekspozycji pierwsze skrzypce grały zabytki z cmentarzysk kultury przeworskiej i wielbarskiej, z pierwszych wieków naszej ery.
W 1945 roku szczątki kolekcji w ośmiu skrzyniach trafiły do nowo utworzonego Muzeum Mazurskiego w Olsztynie. Złożyły się na nie kafle piecowe oraz kilkanaście zabytków archeologicznych. Jednym z pozornie mniej ciekawych były fragmenty drewnianej konstrukcji ze słynnego kurhanu w Pielgrzymowie.
Rekonstrukcja jego komory grobowej stanowiła centralny punkt przedwojennej ekspozycji archeologicznej. Niestety z całego jej wyposażenia i konstrukcji do dziś przetrwały tylko pojedyncze fragmenty drewna. Nie było nawet pewności, czy są to oryginalne belki, wydobyte podczas badań, czy też ich imitacje, wykonane na potrzeby ekspozycji w 1942 roku.
W ramach realizacji projektu udało się wykonać datowanie metodą 14C próbki drewna w Poznańskim Laboratorium Radiowęglowym. Wynik pomiaru wskazał, że najpewniej pochodzi ona z końca VI bądź początku VII wieku. Z całą pewnością nie mamy więc do czynienia z drewnem współczesnym i do „odtworzenia” komory grobowej w Greznlandmusuem Neidenburg użyto najpewniej oryginalnego, wydobytego z kurhanu drewna.
Fotografia Grenzlandmuseum Neidenburg za: La Baume W., Das Grenzlandmuseum in Neidenburg, „Alt-Preussen. Vierteljahrschrift für Vor- und Frühgeschichte“, R. 8 (4/1943), s. 63–64 i współczesny widok budynku za Google Street View.
Potwierdzenie przyjęcia zabytków zabezpieczonych z dawnego Grenzlandmuseum Neidenburg.
Fragmenty drewnianej konstrukcji komory grobowej z kurhanu nr 1 w Pielgrzymowie, zbiory Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.
Kurhan w Pielgrzymowie i rekonstrukcja komory>> Rysunek profilu kurhanu nr 1 z Pielgrzymowa oraz fotografie konstrukcji komory wykonane podczas badań.
Fotografia wnętrza Grenzlandmuseum Neidenburg z rekonstrukcją komory grobowej za: Der Kreis Neidenburg: ein ostpreussisches Heimatbuch, Landshut 1968 oraz La Baume W., Das Grenzlandmuseum in Neidenburg, „Alt-Preussen. Vierteljahrschrift für Vor- und Frühgeschichte“, R. 8 (4/1943), s. 63–64.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, w ramach programu "Badania polskich strat wojennych".
