Wieczory zamkowe - cykl "Cymelia"

„Przeprowadzono pogadankę pt. "Wielki Październik" W-g sprawozdań grupowych nie było żadnych, wyraźnie przeszkadzających wystąpień, lecz były zadawane mniej lub bardziej prowokacyjne pytania mające na celu albo tzw. ‘zagięcie’ prelegenta albo też skierowanie dyskusji na nieistotne w tym momencie tory. ”Pogadanki były częścią codzienności w Jaworznie, odkąd w 1951 roku więzienie zostało przekształcone w eksperymentalne Więzienie Progresywne dla młodocianych więźniów. Osadzeni w nim więźniowie nie przekraczali 21 roku życia. Zostali poddani szeroko zakrojonej pracy wychowawczej i resocjalizacyjnej, która obejmowała obok wspomnianych już pogadanek i innych form indoktrynacji, także pracę w kopalniach, w więziennych zakładach wytwórczych. Część więźniów mogła także chodzić do szkoły na terenie więzienia lub uczestniczyć w kursach zawodowych. Pracownicy więzienia, którzy pełnili funkcje wychowawców, pisali sprawozdania z pracy przeznaczone dla swoich zwierzchników i jednocześnie stworzyli kronikarski zapis codzienności w Jaworznie. Zawiera on relacje ze spotkań więźniów z bliską osobą, fragmenty listów, opisy wydarzeń, które w opinii wychowawców charakteryzowały postawy więźniów wobec ustroju, wobec więzienia, wobec ich własnych czynów, które zaprowadziły ich do więzienia. Zapiski wychowawców odzwierciedlają tylko jedną ze sfer rzeczywistości więziennej w Jaworznie. Przekazują punkt widzenia administracji więziennej, dążącej do zmiany sposobu myślenia, do przekształcenia hierarchii wartości młodych ludzi. Przerażenie może budzić ilość i rodzaje środków, które w tym celu zostały zastosowane, a także sposób wnioskowania wychowawców i swoista logika, którą kierowali się przy ocenie więźniów. Opisy codzienności więźniów z Jaworzna mimo kronikarskiego stylu kryją w sobie tragedie, nieszczęście, walkę o przetrwanie, chwile załamania, ale też zapis oporu, siły charakteru młodych ludzi. Analiza zapisków wychowawców pozwala spojrzeć na tę część historii Więzienia Progresywnego w Jaworznie z innej perspektywy niż wyłącznie poprzez pryzmat wspomnień byłych więźniów.

26 września 2004 r. - zamek olsztyński.