Olsztyn Główny to największy dworzec kolejowy w województwie warmińsko – mazurskim, który według klasyfikacji PKP posiada kategorię B. Oznacza ona, że obiekt odprawia rocznie do 2 milionów pasażerów. Początkowo lokalizację planowano w rejonie zbiegu dzisiejszej ulicy 1 Maja z torami kolejowymi. Pomysł jednak upadł i dworzec umiejscowiono na terenie znacznie wówczas oddalonym od miasta – przy Bahnhofstrasse (obecnie Partyzantów).
Pierwszy olsztyński dworzec otwarto 1 grudnia 1872 roku, oddając tym samym do użytku odcinek trasy Olsztyn – Czerwonka. Jego wygląd możemy obecnie podziwiać na starych pocztówkach, a architektonicznie nawiązują do niego istniejące budynki dworcowe w Barczewie i Ostródzie. W nocy z 17 na 18 lutego 1945 roku gmach zniszczył pożar.
Nie zwlekano z odbudową dworca, bo w 1948 roku został oddany do użytku nowy. Prace budowlane ułatwił fakt, iż zachowały się zewnętrzne mury, na których oparła się konstrukcja. Całość prezentowała się jednak zupełnie inaczej, co widać na załączonej fotografii. Budowlę rozbudowano i otynkowano, pojawiła się charakterystyczna wieża zegarowa. W takiej formie służył podróżnym przez 20 lat, po czym został poddany rozbiórce. Z czasem jego gabaryty okazały się być niewystarczające.
Trzy lata trwało wznoszenie nowego gmachu (lata 1968 – 1971), który towarzyszy nam do dnia dzisiejszego. Jak na owe czasy był jednym z najnowocześniejszych dworców w kraju, z przestronnymi wnętrzami. Hala kasowa o powierzchni ok 1000 m2 łączyła się z mniejszą częścią – kondygnacyjną antresolą. Na parterze mieściła się poczekalnia dla podróżnych (dziś znajdują się tam sklepy), na pierwszym piętrze – bar Wars (zamknięty pod koniec lat osiemdziesiątych). Nietypowym rozwiązaniem było zastosowanie ogrzewania ciepłym powietrzem. Połączenie w jedno dworca kolejowego i autobusowego było nowością.
Obiekt czasy świetności ma już jednak dawno za sobą i często powraca temat jego remontu. Współcześnie prezentowane są wizualizacje, pomysły połączenia budynku służącego do obsługi kolejowego ruchu pasażerskiego z galerią handlową. Być może już niebawem przekonamy się, co z tego wyniknie.
Fot. Zbigniew Grabowski; dworzec PKP w trakcie rozbiórki, ok. 1968 r.
