Rok 2004
ks. prof. dr hab. Alojzy Szorc
Moje badania naukowe nad dziejami Warmii
24 lutego 2004 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
zamku olsztyńskiego
Znajomość dziejów swego rodu, miasteczka, wsi, swego kraju i szerszego środowiska europejskiego oraz ogólnoświatowego jest naturalną potrzebą człowieka. Postulat ten wynika z odwiecznego, zakodowanego w sercach ludzi pytania ludzkości: skąd jesteśmy i dokąd zmierzamy. Historia powinna przybliżyć odpowiedź na pierwszy człon tego pytania, drugi człon należy do teologicznej dziedziny, który określamy mianem eschatologii. Usiłują go podjąć kierunki tajemne o zabarwieniu proroczym czy jasnowidzkim. Słowem historia zajmuje się wyłącznie tym „co już było". Zdaniem wielu znajomość przeszłości służy człowiekowi do poprawnego postępowania w chwili obecnej, stąd precyzuje się sformułowanie, że „historia jest nauczycielką życia", po łacinie: historia est magistra vitae. Ludzie zaaferowani sprawami bieżącego życia rzadko chyba w rozwiązywaniu swoich problemów sięgają do przeszłości. Czasami do historii sięga się w walce. Podobno niektórzy politycy III Rzeszy Niemieckiej, aby rozeznać istotę polskiej partyzantki w okresie II wojny światowej, studiowali dzieje powstania styczniowego, które właśnie miało charakter walki partyzanckiej. Historia, niezależnie od takiej usługowej roli, potrzebna jest każdemu człowiekowi w rozeznaniu jego korzeni. Kraje młode (np. Stany Zjednoczone) czasami z zazdrością patrzą na stare kultury i ich zabytki. Ks. prof. Alojzy Szorc historię traktuje jako zapotrzebowanie swego serca. Wielki wpływ wywiera na niego nie tyle opis przeszłości, co pomnik przeszłości. Przez pomnik rozumie wykopaliska archeologiczne, budynki, przedmioty kiedyś używane, a zwłaszcza dokumenty pisane. Interesują go nie tyle fakty z przeszłości, co źródła dawnych dziejów. Problemy historiozoficzne również go interesują, ale widzi ich ulotność i nawet tendencyjność. Do patrzenia na przeszłość pod aspektem dokumentu pisanego przyczyniła się wieloletnia jego praca nad korespondencją Stanisława Hozjusza, ostatnio zaś publikacja źródeł na temat parafii św. Mikołaja w Elblągu i w chwili bieżącej praca nad źródłami dotyczącymi Ignacego Krasickiego z ostatnich lat (1766-1772) przed zaborem Warmii. Niezależnie od publikacji źródeł napisał wiele rozpraw naukowych i artykułów. Największą pracą jest „Dominium warmińskie 1243-1772. Przywilej i prawo chełmińskie na tle ustroju Warmii", wydana w Olsztynie w 1990 roku. Ks. prof. Alojzy Szorc zajmuje się głównie dziejami diecezji warmińskiej, od początku do dni naszych, przy czym ulubiony okres to wieki XVI-XVIII. Uważa, że historia regionalna daje duże możliwości badawcze, by dzieje pisać nie w oparciu o opracowania, ale o źródła. Ks. prof. dr hab. Alojzy Szorc w 1954 roku ukończył Liceum Ogólnokształcące w Olecku i wstąpił do Warmińskiego Seminarium Duchownego w Olsztynie. Wyświęcony w 1959 roku. Po rocznej pracy na stanowisku wikariuza został skierowany na studia specjalistyczne na KUL-u w Lublinie. Tam studiował historię Kościoła. W 1963 roku uzyskał stopień magistra, zaś w 1966 doktora teologii. Przez cały czas pracował w Warmińskim Seminarium Duchownym jako wykładowca historii Kościoła. Ten sam przedmiot wykładał też dla świeckich na Instytucie im. Jana Pawła II. W 1988 roku uzyskał tytuł doktora habilitowanego na Wydziale Prawa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1999 roku. Z chwilą powstania Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i Wydziału Teologii przez trzy lata (1999-2002) był pierwszym jego dziekanem. Obecnie jest zatrudniony w Instytucie Historii na Wydziale Humanistycznym UW-M.
Słowo o ks. prof. dr hab. Alojzym Szorcu - prof. dr hab. Jan Kotwica
Słowo o ks. prof. dr hab. Alojzym Szorcu - prof. dr hab. Jan Kotwica
prof. dr hab. Jan Rychlewski
Matematyka, matematycy i niematematycy
30 marca 2004 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
zamku olsztyńskiego
Zainteresowania naukowe profesora Jana Rychlewskiego obejmują podstawy matematyczne nieliniowej mechaniki kontinuum, teorię niezmienniczości i symetrii oraz teorię tensorów, zwłaszcza funkcji i funkcjonałów tensorowych. Interesuje się również matematycznymi podstawami teorii wymiarów fizycznych oraz teorii modelowania i podobieństwa zjawisk fizycznych. Prof. dr hab. Jan Rychlewski urodził się w 1934 roku w Moskwie, w środowisku polskiej emigracji politycznej. Do Polski wrócił w roku 1946. Jako uczeń pracował ochotniczo w brygadach Służby Polsce w Nowej Hucie. W 1958 roku ukończył Politechnikę Warszawską, specjalność budownictwo przemysłowe, a równolegle od czwartego roku studiów studiował matematykę na Uniwersytecie w Warszawie. W 1964 roku przedstawił rozprawę doktorską dotycząca nośności granicznej powłok cienkościennych, a w kilka miesięcy później rozprawę habilitacyjną o niejednorodnych ciałach idealnie plastycznych. Pionier badań nad matematycznymi podstawami teorii wymiarów fizycznych oraz teorii modelowania i podobieństwa zjawisk fizycznych. W 1972 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1984 profesora zwyczajnego. Od 1973 członek korespondent PAN. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych aktywny organizator nauki i polityki naukowej w skali kraju z ramienia PAN i rządu polskiego. Był m.in. kierownikiem polskiego programu badań kosmicznych i satelitarnych. Kierował przygotowaniem merytorycznym lotu kosmicznego Mirosława Hermaszewskiego oraz programem lotu sondy kosmicznej Wega na spotkanie z kometą Halleya. Współorganizator Międzynarodowego Centrum Matematycznego im. Stefana Banacha w Warszawie. Redaktor naczelny międzynarodowego czasopisma Advances in Mechanics. Od 1998 roku profesor Uniwersytetu Szanghajskiego. Uczestnik obrad plenarnych Okrągłego Stołu. Od 1994 związany z Akademią Rolniczo-Techniczną w Olsztynie. Współtwórca i obecnie Dziekan Wydziału Matematyki i Informatyki UWM w Olsztynie.
Słowo o prof. dr hab. Janie Rychlewskim - prof. dr hab. Włodzimierz Baran
Słowo o prof. dr hab. Janie Rychlewskim - prof. dr hab. Włodzimierz Baran
prof. dr hab. Włodzimierz Bednarski
Postęp w biotechnologii żywności i jego znaczenie dla konsumenta
25 maja 2004 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
zamku olsztyńskiego
Na wykładzie omówione były następujące zagadnienia:
- biotechnologia w produkcji surowców spożywczych
- znaczenie biotechnologii w produkcji żywności funkcjonalnej
- perspektywy produkcji żywności transgenicznej
Słowo o prof. dr hab. Włodzimierzu Bednarskim - prof. dr hab. Jan Kotwica
prof. dr hab. Tadeusz Stachowski
Technika - ekonomia - ekologia.
Ich wzajemne uwarunkowania
Ich wzajemne uwarunkowania
22 czerwca 2004 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
zamku olsztyńskiego
Nie ma sprzeczności pomiędzy prawami techniki, ekonomii i ekologii. Rozwój gospodarczy może iść w zgodzie z wymogami ochrony środowiska. Stan jego czystości decyduje o równowadze w ekosystemie. Ochrona tego stanu wymaga odpowiedniego systemu zarządzania i realizacji procesów produkcyjnych. Rodzaj i stopień zanieczyszczeń zależą od wielu czynników technicznych, technologicznych oraz prawno-ekonomicznych. Powinny one powodować przekształcenie charakteru ochrony środowiska z biernego w czynny. Prof. dr hab.Tadeusz Stachowski liceum ogólnokształcące ukończył w 1951 roku w Ostrowie Wielkopolskim. Studiował technologię mleczarstwa, a dyplom ukończenia studiów magisterskich z zakresu ekonomiki uzyskał w roku 1959 w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie. Stopień doktora (1962), a następnie doktora habilitowanego nauk rolniczych z zakresu ekonomiki rolnictwa (1970) nadała mu Rada Wydziału Rolniczego tejże uczelni. W 1986 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk ekonomicznych, zaś w 1993 r. stanowisko profesora zwyczajnego. W uczelni olsztyńskiej (AR-T i UW-M ) zajmował stanowiska od asystenta do profesora oraz kierownika Katedry Ekonomiki Przemysłu Spożywczego (1973-2002), kierownika studium podyplomowego, doktoranckiego, prodziekana, prorektora oraz redaktora działu ekonomiki w wydawnictwie AR-T i UM-M. Był członkiem Rad naukowych Instytutów Przemysłu Mleczarskiego (1974-1990 ) oraz Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (1982-1990 ), radnym i przewodniczącym Komisji Oświaty Miejskiej Rady Narodowej w Olsztynie (1962-1974 ), członkiem Zarządu Głównego TNOiK (1985-2000 ), prezesem Zarządu Oddziału Wojewódzkiego TNOiK w Olsztynie (1980-2001 ) oraz członkiem Komitetu Ekonomiki Rolnictwa PAN (1975-1996 ). Wykłada ekonomikę przemysłu spożywczego i mikroekonomię w UW-M (do 2002 r.) oraz w Olsztyńskiej Wyższej Szkole Zarządzania (do 1997 ) i Wyższej Szkole Informatyki i Ekonomi TWP w Olsztynie (od 1997 r. ).
Słowo o prof. dr hab. Tadeuszu Stachowskim - dr Mirosław Gornowicz
Słowo o prof. dr hab. Tadeuszu Stachowskim - dr Mirosław Gornowicz
prof. dr hab. Stanisław Kawula
Moja pedagogika
26 października 2004 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
zamku olsztyńskiego
Pedagogika jest jedną z nauk o człowieku. Jej przedmiotem jest wychowanie (cele, procesy, rezultaty). Wychowanie głównie realizuje się poprzez wartościowe wsparcie i relacje człowieka ze światem. Autor swą pedagogikę ujmuje jako wartościową pomoc w rozwoju bio-socjo-kulturowym, także jako przeciwstawiania urabiania. Prof. dr hab. Stanisław Kawula specjalizuje się w pedagogice społecznej, a zwłaszcza pedagogice rodziny, podkultur młodzieżowych i roli dysonansu w wychowaniu. Jest absolwentem pedagogiki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Tam też uzyskał stopień doktora i doktora habilitowanego. W latach 1976-1983 dyrektor Instytutu Pedagogiki i Psychologii UMK. Rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie (1986-1990), a następnie prof. zw. w Uniwersytecie Gdańskim (1992-1996); prof. zw. w WSP w Olsztynie (1993-1999); od 1999 prof. zw. w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim, gdzie w latach 1999-2001 był dyrektorem Instytutu Nauk Pedagogicznych i Społecznych – obecnie kier. Katedry Pedagogiki Społecznej na Wydziale Pedagogiki i Wychowania Artystycznego. W latach 2000-2002 pełnił funkcję prorektora Olsztyńskiej Szkoły Wyższej im. J. Rusieckiego. Od 1998 roku Członek Komitetu Nauk PAN; Towarzystwa Naukowego im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie (wiceprezes – 1988/90, honorowy członek tegoż Towarzystwa); członek Olsztyńskiego Forum Naukowego; Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego; European Association of Schools of Social Work. Najważniejsze publikacje: Wychowanie w rodzinie wiejskiej (1973), Świadomość wychowawcza rodziców (1975), Rozdroża i szanse wychowania (1986), Dylematy edukacyjne za granicą (1991), Szkoła alternatywna (1992, 1994), Podkultury młodzieżowe w środowisku szkolnym i pozaszkolnym (1995, 1998), Człowiek w relacjach socjopedagogicznych (1999, 2004), Pedagogika rodziny (1997, 1998, 2000, 2002, 2004), Pedagogika społeczna – red. (2001, 2002), Pomocniczość i wsparcie. Kategorie pedagogiki społecznej (2002) oraz ponad 250 artykułów naukowych. Wypromował 21 doktoratów pedagogiki, recenzował 26 habilitacji i przygotował 7 recenzji do tytułu profesorskiego.
Słowo o prof. dr hab. Stanisławie Kawuli - prof. dr hab. Andrzej Olubiński
Słowo o prof. dr hab. Stanisławie Kawuli - prof. dr hab. Andrzej Olubiński
prof. dr hab. Jadwiga Przała
Leptyna – hormon tkanki tłuszczowej; nowy sposób myślenia o otyłości
23 listopada 2004 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
zamku olsztyńskiego
Z najnowszych badań wynika, że tkanka tłuszczowa to nie tylko produkt łakomstwa, ale ważny narząd komunikujący się z resztą organizmu za pomocą wytwarzanych substancji. Przełomowym momentem było odkrycie hormonu leptyny, które zapoczątkowało nowy sposób myślenia o otyłości. Obecnie uważa się, że badając tkankę tłuszczową, można poznać nie tylko problem nadwagi, ale także cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń płodności i niektórych rodzajów nowotworów.Prof. dr hab. Jadwiga Przała jest nauczycielem akademickim na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Była organizatorem i dziekanem tego wydziału w latach 1997-2002.Zatrudniona w Akademii Rolniczo-Technicznej, a później na Uniwersytecie pełniła funkcje prodziekana Wydziału Zootechnicznego i dyrektora Instytutu Fizjologii Zwierząt (od 1988). Obecnie jest kierownikiem Katedry Fizjologii Zwierząt na Wydziale Biologii. Jest członkiem: Senatu akademickiego i przewodniczącą Senackiej Komisji Nauki, Rady Naukowej Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie, Komitetu Biologii Rozrodu Zwierząt Polskiej Akademii Nauk. Autorka prac badawczych z zakresu erytropoezy i endokrynologii rozrodu. Recenzent projektów badawczych, rozpraw doktorskich oraz wniosków o nadanie stopnia i tytułu naukowego. Promotor trzech doktoratów Honoris Causa.
Słowo o prof. dr hab. Jadwidze Przała - prof. dr hab. Stanisław Okrasa
Słowo o prof. dr hab. Jadwidze Przała - prof. dr hab. Stanisław Okrasa
