Rok 2005
Mirosław Świątecki (5.01.1930 - 13.08.1996)
nauczyciel, dziekan Wydziału Humanistycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, inicjator studenckiego życia kulturalnegoWieczór zamkowy w 75. rocznicę urodzinUrodził się na Mazowszu, w Niedarowie koło Mławy. Filologię polską ukończył w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Na początku swojej kariery zawodowej pracował jako nauczyciel w szkołach średnich w Olsztynie. Potem przez cztery lata był kierownikiem Wydziału Kultury Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. W 1972 roku już jako doktor podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej, gdzie przez wiele lat był dziekanem Wydziału Humanistycznego. Pod jego opieką jako promotora powstało ponad 200 prac magisterskich; większość z nich dotyczyła regionalnego piśmiennictwa i kultury. Mirosław Świątecki miał ogromny wpływ na studentów. Z jego inicjatywy i inspiracji powstawały studenckie zespoły teatralne i muzyczne, wśród nich zespół „Niebo” – dzisiejszy „Czerwony Tulipan”. Mirosław Świątecki był człowiekiem bardzo aktywnym. W swojej karierze zawodowej kierował m. in. Uniwersytetem Powszechnym, olsztyńską „Estradą”, był wieloletnim prezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Społeczno – Kulturalnego „Pojezierze”. Ceniony również jako autor wielu publikacji prasowych, wydawca i animator wystaw plastycznych.W programie:biografię przedstawił prof. dr hab. Andrzej Staniszewskipamiątki omówiła Zofia Januszkiewicz, koncert zespołu Czerwony Tulipan26. stycznia2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Czesław Herman (15.01.190-17.02.2000)
prawnik, muzyk, przewodniki działacz turystyczny, przyjaciel Muzeum
Wieczór zamkowy w 5. rocznicę śmierci
Urodził się w Indurze koło Grodna. W 1933 roku ukończył Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie oraz odbył aplikację sądową i rozpoczął pracę w sądownictwie. W czasie studiów był członkiem Akademickiego Klubu Włóczęgów Wileńskich, chóru akademickiego, a także kierownikiem zespołu jazzowego „Synkopa”. Wojnę spędził w niewoli. Po wojnie został zaangażowany przy repatriacji Polaków z terenów Litwy do Polski. W Olsztynie Czesław Herman zamieszkał 7 listopada 1946 roku. Podjął pracę w Sądzie Wojewódzkim. Jednocześnie grał w Orkiestrze Symfonicznej, w kapeli Zespołu Pieśni i Tańca „Olsztyn”, a kilka lat później włączył się w prace organizacyjne przy powstaniu chóru męskiego „Surma”. W tym samym okresie związał się z ruchem turystycznym, co z biegiem lat stało się jego największą pasją. Był również kolekcjonerem i wieloletnim członkiem Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Czesław Herman przez wiele lat okazywał swoją życzliwość i przyjaźń Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Podarował swoje liczne pamiątki, dokumenty, mapy i fotografie do zbiorów muzealnych. Był wielokrotnie wyróżniany, między innymi tytułem członka honorowego Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego, a także uhonorowano go wpisem do Księgi Zasłużonych dla Miasta Olsztyna.
W programie:
biografię przedstawił Marian Jurak, pamiątki omówiła - Zofia Januszkiewiczkoncert wykonali uczniowie Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. w Olsztynie9. lutego2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Mirosław Smerek (11.07.1935 - 19.03.1995)artysta malarz, nauczycielWieczór zamkowy w 70. rocznicę urodzin i 10. rocznicę śmierciUrodził się w Monasterzu koło Jarosławia. W 1947 roku wraz z całą rodziną został wysiedlony w ramach akcji „Wisła” do wsi Wyszowate koło Giżycka. Ukończył Studium Nauczycielskie w Łodzi na kierunku plastycznym, a potem Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Studia zakończył w 1962 roku z wyróżnieniem. Swoją pracę zawodową i artystyczną Mirosław Smerek rozpoczął w Olsztynie. Pracował w olsztyńskim Studium Nauczycielskim oraz w Ośrodku Metodycznym. Później również zaangażował się w Spółdzielni Pracy „Plastyka” i w Wielobranżowej Spółdzielni Pracy. Szczególne jednak miejsce w jego życiu zajmowała twórczość artystyczna, a przede wszystkim malarstwo. Głównymi tematami jego obrazów był krajobraz, portret, sceny religijne – w tym ikony. Innym polem jego działalności były prace związane z projektowaniem i aranżacją wnętrz oraz oprawy plastyczne imprez organizowanych w Olsztynie. Był współorganizatorem oprawy plastycznej Centralnych Dożynek w 1978 roku i wizyty papieża Jana Pawła II. Mirosław Smerek uczestniczył w wielu krajowych i zagranicznych plenerach. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych i dziesięciu indywidualnych. Pozostawił kilkaset obrazów olejnych i akwarel oraz wiele rysunków i grafik. Prace jego znajdują się w zbiorach prywatnych i państwowych, w tym w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.Mirosław Smerek zmarł w Białymstoku, pochowano go w Olsztynie.W programie:biografię przedstawił - Janusz Wierzyński, pamiątki omówiła - Zofia Januszkiewicz, „... opowieści przy kufelku”: Jarosław Borodziuk16. marca 2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Henryk Syska
(4.03.1920 – 18.02.2000)literat, publicysta, redaktor, działacz oświatowyWieczór zamkowy w 85. rocznicę urodzin i 5. rocznicę śmierciUrodził się w Damiętach koło Ostrołęki w rodzinie chłopskiej. Początkowo kształcił się w kierunkach rolniczych. Już w młodym wieku był działaczem społecznym, najpierw w Związku Młodzieży Ludowej, potem w czasie wojny należał w Warszawie do organizacji „Chłopski Bój”. Po wojnie rozpoczął studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W Lublinie włączył się w nurt życia politycznego, zajmował wysokie stanowiska w Stronnictwie Ludowym oraz Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. W 1945 roku Henryk Syska debiutował wierszem „Rosną sztandary ludowe” i artykułem „Wieś tworząca” w piśmie „Chłopski Zew”, którego był redaktorem. Kolejne wiersze i artykuły drukował głównie w prasie ludowej. Opublikowany w roku 1946 utwór sceniczny o Michale Kajce, którego Henryk Syska był współautorem, zapoczątkował jego twórczość literacką związaną z Mazurami. Samodzielnym debiutem książkowym był wydany w 1949 roku zbiór szkiców poświęconych prasie ludowej. W 1947 Henryk Syska przeniósł się do Warszawy, tam kontynuował studia polonistyczne. Przez trzy lata pracował jako redaktor pisma społeczno – kulturalnego „Wici”, nadal był zaangażowany w działalność polityczną. W 1950 roku został odsunięty od polityki. Przez kolejne lata zajmował się wyłącznie twórczością literacką. Powstały wówczas liczne utwory, w znacznej mierze związane z folklorem kurpiowskim i historią, którą często łączył z problematyką mazurską. W 1956 roku Henryk Syska został zrehabilitowany, powrócił do działalności politycznej. W 1962 roku zamieszkał w Olsztynie i od tej pory zajmował się przede wszystkim twórczością literacką, a także działalnością społeczną. W swoich utworach często podejmował wątek warmińsko – mazurski, podkreślał problemy ludzi żyjących na pograniczu dwu kultur. Henryk Syska jest autorem 28 książek oraz wielu artykułów, a także opracowań edytorskich. Był laureatem nagród literackich, a za swoją działalność społeczno – polityczną został uhonorowany wysokimi odznaczeniami. Wpisany został do Księgi Zasłużonych dla miasta Olsztyna.W programie:biografię przedstawił prof. Zbigniew Chojnowski, pamiątki omówiła Zofia Januszkiewicz,fragmenty wspomnień: Artur Steranko13. kwietnia 2005 r.
Sala M. Kromera
zamku olsztyńskiego
Wacław Radziwinowicz (29.08.1926 - 3.08.1993)przyrodnik, muzealnik,działacz społecznyWieczór zamkowyw 12. rocznicę śmierciUrodził się w Katrynce koło Supraśla. Gimnazjum i liceum ukończył w Olsztynie. W latach 1948 – 1952 studiował geografię na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego.1 grudnia 1952 roku rozpoczął pracę w Muzeum Mazurskim w Olsztynie na stanowisku inspektora społeczno–oświatowego. Jednocześnie zaczął gromadzić i opracowywać zbiory przyrodnicze. Pierwsze wystawy przyrodnicze powstały w 1955 roku przy współpracy z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody. Dzięki staraniom Wacława Radziwinowicza zbiory przyrodnicze powiększały się o eksponaty botaniczne, zoologiczne i geologiczne, które szczególnie go interesowały. Do zbiorów włączono kolekcję map, a także zgromadzono liczne fotografie przyrodnicze, tworząc tym samym specjalistyczne archiwum.W 1965 utworzono Dział Przyrody, którym Wacław Radziwinowicz kierował do 1988 roku. Kolejne tematy przyrodnicze opracowywał i realizował w formie wystaw muzealnych. Wygłaszał również liczne prelekcje na tematy przyrodnicze. W ciągu swojej pracy w Muzeum pełnił również dodatkowe funkcje: był głównym inwentaryzatorem, krótki czas pełnił obowiązki dyrektora, a także dyrektora Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku. Działał społecznie, między innymi w Lidze Ochrony Przyrody i Towarzystwie Miłośników Astronomii. Wiele publikował w prasie lokalnej i krajowej. Szczególnie cenne były prace, których był współautorem: „Głazy i głazowiska w województwie olsztyńskim” oraz „Zabytkowe parki w województwie olsztyńskim. Jedną z idei Wacława Radziwinowicza było utworzenie samodzielnego Muzeum Przyrody. Włożył w to wiele starań i trudu. Obecnie Muzeum Przyrody znajduje się w pałacyku przy ul. Metalowej, ale Wacław Radziwinowicz nie doczekał jego otwarcia.W programie:biografię przedstawi: Marian Szymkiewicz, pamiątki omówi: Zofia Januszkiewicz, film przyrodniczy18 maja2005 r.
Sala M. Kromera
zamku olsztyńskiego
Tadeusz Grygier (10.12.1916 - 9.06.2000)
historyk, archiwista, nauczycielWieczór zamkowyw 5. rocznicę śmierciUrodził się w Grudziądzu. Jego ojciec był drukarzem. W 1936 roku rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Poznańskim. Studia przerwał wybuch wojny, podczas którejTadeusz Grygier włączył się w działania Związku Walki Zbrojnej. W 1942 roku wcielono go do Wehrmachtu i skierowano do Francji i Belgii. Tam również współpracował z ruchem oporu. Dwa lata później gestapo odkryło jego wcześniejsze kontakty z walczącym podziemiem. W lutym 1945 roku skazano go na karę śmierci. Tadeusz Grygier uciekł z więzienia i ukrywał się w Grudziądzu. Po wojnie pracował w szkolnictwie. Kontynuował też studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, ukończył je w 1947 roku. Dwa lata później otrzymał tytuł doktora nauk humanistycznych.W roku 1949 Tadeusz Grygier podjął pracę w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Olsztynie, którego był przez wiele lat dyrektorem. Organizował archiwa powiatowe. Był współzałożycielem i długoletnim prezesem olsztyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, członkiem redakcji „Komunikatów Mazursko–Warmińskich”, a także członkiem Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego.Tadeusz Grygier jest autorem kilkuset artykułów naukowych, rozpraw oraz recenzji. W swoich pracach najczęściej zajmował się tematyką ruchu polskiego na terenie Warmii i Mazur w XIX i XX wieku. Są jednak również prace, w których sięgał do źródeł dziejów Warmii od XV wieku. Swoje artykuły drukował w wydawnictwach naukowych lokalnych i krajowych. Zajmował się również terminologią archiwalną.W programie:pamiątki omówiła Zofia Januszkiewicz8 czerwca2005 r.
Sala M. Kromera
zamku olsztyńskiego
Eugeniusz Kochanowski (1.09.1925 - 30.04.1980)
artysta malarzWieczór zamkowy z okazji 80. rocznicy urodzin i 25. rocznicy śmierciUrodził się w Wilnie i tam też w latach 1939 – 1941 uczył się rysunku. W 1946 roku rozpoczął studia malarstwa i scenografii w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. W latach 1948 – 1949 dodatkowo studiował na Wydziale Scenografii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Stamtąd przeniósł się do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Studia ukończył w 1951 roku i rozpoczął pracę.
W 1952 Eugeniusz Kochanowski zamieszkał na stałe w Olsztynie. Zajmował się przede wszystkim twórczością malarską. W jego dorobku artystycznym dominują mazurskie pejzaże, choć istniały również inne nurty: malarstwo abstrakcyjne i portretowe. Duży wpływ na wybór tematu wywierały okolice Małaszewa, gdzie państwo Kochanowscy zamieszkiwali latem w zabytkowej karczmie. Ale to nie wszystko. Eugeniusz Kochanowski wykonywał również polichromie, malarstwo i mozaiki ścienne. Angażował się także w inną działalność: dydaktyczną (przez wiele lat prowadził w Wojewódzkim Domu Kultury zespół plastyczny) oraz scenografię. Przez 10 lat przygotowywał kukiełki do szopki olsztyńskiej realizowanej przez Olsztyńską Rozgłośnię Polskiego Radia. Projektował oprawę plastyczną kabaretu „Swąd”, dekoracje dla Pantomimy Głuchych i obu olsztyńskich teatrów. Jego scenografie dotyczyły też imprez masowych. Jedną z nich były uroczystości na Polach Grunwaldu w 1960 roku. Eugeniusz Kochanowski brał czynny udział w życiu środowiska artystycznego, a także w życiu społecznym jako radny Miejskiej Rady Narodowej. W jego notach biograficznych wymienianych jest 6 wystaw indywidualnych i 22 zbiorowe.
W programie:
biografię przedstawił Janusz Wierzyński, pamiątkii: Zofia Januszkiewicz14 września2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Jan Jerzy Bojarski (25.07.1922 - 10.06.2002)
Wieczór zamkowy w 60. rocznicę zorganizowania na Warmii i Mazurach Chorągwi HarcerzyJednym z inicjatorów tego wydarzenia był Jan Jerzy Bojarski. Urodził się w Mławie. Tam też wstąpił do drużyny harcerskiej. Od 1939 roku był zastępcą komendanta Wojennego Pogotowia Harcerskiego w Mławie. Podczas okupacji ukończył na tajnych kompletach szkołę średnią. Działał w konspiracji początkowo w Batalionach Chłopskich, później w Armii Krajowej. Aresztowany w 1943 roku został osadzony w obozie koncentracyjnym Mauthausen, w którym przebywał do wyzwolenia. Po wojnie przyjechał do Olsztyna, tu podjął pracę w handlu oraz rozpoczął działalność społeczną. 10 października 1945 roku na zebraniu starszyzny harcerskiej powołano do życia Warmijsko – Mazurską Chorągiew Harcerzy, w której Jan Bojarski pełnił funkcję zastępcy komendanta Chorągwi (1945 – 1947), a później komendanta (1947 – 1949). Dał się poznać jako doskonały organizator zakładając hufce i szczepy harcerskie w Olsztynie i województwie, był też opiekunem Drużyny Lotniczej im. Dywizjonu 303. W 1958 roku był inicjatorem i komendantem Operacji Kormoran – Harcerskiej Służby Turystycznej Warmii i Mazur. Jan Bojarski był człowiekiem niezwykle aktywnym. Od 1949 roku zaangażował się w organizację ruchu spółdzielczego, a w latach 1858 – 1989 był prezesem Wojewódzkiego Związku Spółdzielczości Pracy. Współorganizował również Zrzeszenie Sportowe Spółdzielczości Pracy „Start”, gdzie pełnił funkcję prezesa Rady Wojewódzkiej w Olsztynie, członka Prezydium i wiceprezesa Rady Głównej w Warszawie. Jan Bojarski, od 1958 roku, przez wiele kadencji był radnym i członkiem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, a w latach 1982 – 1986 posłem na Sejm. Otrzymał wiele odznaczeń za swoje zasługi. Został wpisany do Księgi Honorowej Miasta Olsztyna.W programie:biografię przedstawi: dr Halina Płocha, pamiątki omówi: Zofia Januszkiewicz12 października2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Ryszard Wachowski(20.04.1930 -8.11.1985 )
artysta rzeźbiarz
Wieczór zamkowy w 75. rocznicę urodzin i 20. rocznicę śmierci
Urodził się we wsi Ćmiłów koło Lublina. Studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Plastycznych w Krakowie pod kierunkiem Ksawerego Dunikowskiego . Dyplom uzyskał w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku. W Olsztynie zamieszkał w 1955 roku, choć już wcześniej, w czasie studiów, pracował przy realizacji Pomnika Zwycięstwa pod kierunkiem Ksawerego Dunikowskiego. Ryszard Wachowski przez 30 lat tworzył monumentalne pomniki i niewielkich rozmiarów rzeźby, mozaiki i płaskorzeźby. Na szczególną uwagę zasługują pomniki w Nowym Mieście Lubawskim, Działdowie, Sudwie i Komornikach. Jego bardziej znane w Olsztynie rzeźby to: „Łyna”, „Żaba”, żeliwne „Ptaki” oraz „Kantata”, a także rzeźby przedstawiające sportowców w Kortowie, przy Hali Widowiskowo – Sportowej i stadionie. W 1959 roku Ryszard Wachowski otrzymał wojewódzką nagrodę za całokształt dorobku artystycznego. W roku1976 w holu dworca głównego PKP prezentował swoje rzeźby w salonie sztuki „Dworzec”. Artysta wielokrotnie prezentował swoje prace na wystawach krajowych. Ryszard Wachowski to jeden ze współorganizatorów środowiska plastycznego w Olsztynie - był działaczem Związku Polskich Artystów Plastyków, a przez cztery lata wiceprezesem Zarządu Okręgowego.
W programie:
biografię przedstawił Tomasz Śrutkowski, pamiątki;Barbara Michalska9 listopada2005 r.Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Seweryn Pieniężny– senior
(6.01.1864 - 2.11.1905)
drukarz i redaktor „Gazety Olsztyńskiej”, działacz społeczno – narodowy
Wieczór zamkowyw 100. rocznicę śmierciUrodził się w Poznaniu, tam też poznał zawód drukarza i zecera. Do Olsztyna Seweryn Pieniężny przyjechał w lipcu 1888 roku, aby pomóc Janowi Liszewskiemu przy wydawaniu „Gazety Olsztyńskiej”. W 1891 ożenił się z Joanną Liszewską i przejął redakcję gazety. W roku 1893 przeniósł wydawnictwo do nowego budynku oraz zwiększył nakład pisma i częstotliwość jego wydawania, pomimo procesów prasowych i kar pieniężnych. Seweryn Pieniężny brał czynny udział w życiu społeczno - narodowym i oświatowym. Organizował wiece w obronie języka polskiego. W 1898 roku był wiceprzewodniczącym powiatowego Komitetu Wyborczego na powiat olsztyński, a później łącznikiem tego Komitetu z Centralnym Komitetem na Prusy Zachodnie. Od 1891 roku Seweryn Pieniężny zajmował się tworzeniem biblioteczek Towarzystwa Czytelni Ludowych. Założył także Towarzystwo Polsko – Katolickie „Zgoda” w Olsztynie, zrzeszające robotników i rzemieślników. W 1894 roku udał się do Królewca, aby nawiązać kontakty ze studentami polskimi.
W programie:
biografię przedstawił - dr Jan Chłosta, pamiątki:Barbara Michalska14 grudnia2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
nauczyciel, dziekan Wydziału Humanistycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, inicjator studenckiego życia kulturalnegoWieczór zamkowy w 75. rocznicę urodzinUrodził się na Mazowszu, w Niedarowie koło Mławy. Filologię polską ukończył w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Na początku swojej kariery zawodowej pracował jako nauczyciel w szkołach średnich w Olsztynie. Potem przez cztery lata był kierownikiem Wydziału Kultury Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. W 1972 roku już jako doktor podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej, gdzie przez wiele lat był dziekanem Wydziału Humanistycznego. Pod jego opieką jako promotora powstało ponad 200 prac magisterskich; większość z nich dotyczyła regionalnego piśmiennictwa i kultury. Mirosław Świątecki miał ogromny wpływ na studentów. Z jego inicjatywy i inspiracji powstawały studenckie zespoły teatralne i muzyczne, wśród nich zespół „Niebo” – dzisiejszy „Czerwony Tulipan”. Mirosław Świątecki był człowiekiem bardzo aktywnym. W swojej karierze zawodowej kierował m. in. Uniwersytetem Powszechnym, olsztyńską „Estradą”, był wieloletnim prezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Społeczno – Kulturalnego „Pojezierze”. Ceniony również jako autor wielu publikacji prasowych, wydawca i animator wystaw plastycznych.W programie:biografię przedstawił prof. dr hab. Andrzej Staniszewskipamiątki omówiła Zofia Januszkiewicz, koncert zespołu Czerwony Tulipan26. stycznia2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Czesław Herman (15.01.190-17.02.2000)
prawnik, muzyk, przewodniki działacz turystyczny, przyjaciel Muzeum
Wieczór zamkowy w 5. rocznicę śmierci
Urodził się w Indurze koło Grodna. W 1933 roku ukończył Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie oraz odbył aplikację sądową i rozpoczął pracę w sądownictwie. W czasie studiów był członkiem Akademickiego Klubu Włóczęgów Wileńskich, chóru akademickiego, a także kierownikiem zespołu jazzowego „Synkopa”. Wojnę spędził w niewoli. Po wojnie został zaangażowany przy repatriacji Polaków z terenów Litwy do Polski. W Olsztynie Czesław Herman zamieszkał 7 listopada 1946 roku. Podjął pracę w Sądzie Wojewódzkim. Jednocześnie grał w Orkiestrze Symfonicznej, w kapeli Zespołu Pieśni i Tańca „Olsztyn”, a kilka lat później włączył się w prace organizacyjne przy powstaniu chóru męskiego „Surma”. W tym samym okresie związał się z ruchem turystycznym, co z biegiem lat stało się jego największą pasją. Był również kolekcjonerem i wieloletnim członkiem Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Czesław Herman przez wiele lat okazywał swoją życzliwość i przyjaźń Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Podarował swoje liczne pamiątki, dokumenty, mapy i fotografie do zbiorów muzealnych. Był wielokrotnie wyróżniany, między innymi tytułem członka honorowego Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego, a także uhonorowano go wpisem do Księgi Zasłużonych dla Miasta Olsztyna.
W programie:
biografię przedstawił Marian Jurak, pamiątki omówiła - Zofia Januszkiewiczkoncert wykonali uczniowie Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. w Olsztynie9. lutego2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Mirosław Smerek (11.07.1935 - 19.03.1995)artysta malarz, nauczycielWieczór zamkowy w 70. rocznicę urodzin i 10. rocznicę śmierciUrodził się w Monasterzu koło Jarosławia. W 1947 roku wraz z całą rodziną został wysiedlony w ramach akcji „Wisła” do wsi Wyszowate koło Giżycka. Ukończył Studium Nauczycielskie w Łodzi na kierunku plastycznym, a potem Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Studia zakończył w 1962 roku z wyróżnieniem. Swoją pracę zawodową i artystyczną Mirosław Smerek rozpoczął w Olsztynie. Pracował w olsztyńskim Studium Nauczycielskim oraz w Ośrodku Metodycznym. Później również zaangażował się w Spółdzielni Pracy „Plastyka” i w Wielobranżowej Spółdzielni Pracy. Szczególne jednak miejsce w jego życiu zajmowała twórczość artystyczna, a przede wszystkim malarstwo. Głównymi tematami jego obrazów był krajobraz, portret, sceny religijne – w tym ikony. Innym polem jego działalności były prace związane z projektowaniem i aranżacją wnętrz oraz oprawy plastyczne imprez organizowanych w Olsztynie. Był współorganizatorem oprawy plastycznej Centralnych Dożynek w 1978 roku i wizyty papieża Jana Pawła II. Mirosław Smerek uczestniczył w wielu krajowych i zagranicznych plenerach. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych i dziesięciu indywidualnych. Pozostawił kilkaset obrazów olejnych i akwarel oraz wiele rysunków i grafik. Prace jego znajdują się w zbiorach prywatnych i państwowych, w tym w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.Mirosław Smerek zmarł w Białymstoku, pochowano go w Olsztynie.W programie:biografię przedstawił - Janusz Wierzyński, pamiątki omówiła - Zofia Januszkiewicz, „... opowieści przy kufelku”: Jarosław Borodziuk16. marca 2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Henryk Syska
(4.03.1920 – 18.02.2000)literat, publicysta, redaktor, działacz oświatowyWieczór zamkowy w 85. rocznicę urodzin i 5. rocznicę śmierciUrodził się w Damiętach koło Ostrołęki w rodzinie chłopskiej. Początkowo kształcił się w kierunkach rolniczych. Już w młodym wieku był działaczem społecznym, najpierw w Związku Młodzieży Ludowej, potem w czasie wojny należał w Warszawie do organizacji „Chłopski Bój”. Po wojnie rozpoczął studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W Lublinie włączył się w nurt życia politycznego, zajmował wysokie stanowiska w Stronnictwie Ludowym oraz Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. W 1945 roku Henryk Syska debiutował wierszem „Rosną sztandary ludowe” i artykułem „Wieś tworząca” w piśmie „Chłopski Zew”, którego był redaktorem. Kolejne wiersze i artykuły drukował głównie w prasie ludowej. Opublikowany w roku 1946 utwór sceniczny o Michale Kajce, którego Henryk Syska był współautorem, zapoczątkował jego twórczość literacką związaną z Mazurami. Samodzielnym debiutem książkowym był wydany w 1949 roku zbiór szkiców poświęconych prasie ludowej. W 1947 Henryk Syska przeniósł się do Warszawy, tam kontynuował studia polonistyczne. Przez trzy lata pracował jako redaktor pisma społeczno – kulturalnego „Wici”, nadal był zaangażowany w działalność polityczną. W 1950 roku został odsunięty od polityki. Przez kolejne lata zajmował się wyłącznie twórczością literacką. Powstały wówczas liczne utwory, w znacznej mierze związane z folklorem kurpiowskim i historią, którą często łączył z problematyką mazurską. W 1956 roku Henryk Syska został zrehabilitowany, powrócił do działalności politycznej. W 1962 roku zamieszkał w Olsztynie i od tej pory zajmował się przede wszystkim twórczością literacką, a także działalnością społeczną. W swoich utworach często podejmował wątek warmińsko – mazurski, podkreślał problemy ludzi żyjących na pograniczu dwu kultur. Henryk Syska jest autorem 28 książek oraz wielu artykułów, a także opracowań edytorskich. Był laureatem nagród literackich, a za swoją działalność społeczno – polityczną został uhonorowany wysokimi odznaczeniami. Wpisany został do Księgi Zasłużonych dla miasta Olsztyna.W programie:biografię przedstawił prof. Zbigniew Chojnowski, pamiątki omówiła Zofia Januszkiewicz,fragmenty wspomnień: Artur Steranko13. kwietnia 2005 r.
Sala M. Kromera
zamku olsztyńskiego
Wacław Radziwinowicz (29.08.1926 - 3.08.1993)przyrodnik, muzealnik,działacz społecznyWieczór zamkowyw 12. rocznicę śmierciUrodził się w Katrynce koło Supraśla. Gimnazjum i liceum ukończył w Olsztynie. W latach 1948 – 1952 studiował geografię na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego.1 grudnia 1952 roku rozpoczął pracę w Muzeum Mazurskim w Olsztynie na stanowisku inspektora społeczno–oświatowego. Jednocześnie zaczął gromadzić i opracowywać zbiory przyrodnicze. Pierwsze wystawy przyrodnicze powstały w 1955 roku przy współpracy z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody. Dzięki staraniom Wacława Radziwinowicza zbiory przyrodnicze powiększały się o eksponaty botaniczne, zoologiczne i geologiczne, które szczególnie go interesowały. Do zbiorów włączono kolekcję map, a także zgromadzono liczne fotografie przyrodnicze, tworząc tym samym specjalistyczne archiwum.W 1965 utworzono Dział Przyrody, którym Wacław Radziwinowicz kierował do 1988 roku. Kolejne tematy przyrodnicze opracowywał i realizował w formie wystaw muzealnych. Wygłaszał również liczne prelekcje na tematy przyrodnicze. W ciągu swojej pracy w Muzeum pełnił również dodatkowe funkcje: był głównym inwentaryzatorem, krótki czas pełnił obowiązki dyrektora, a także dyrektora Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku. Działał społecznie, między innymi w Lidze Ochrony Przyrody i Towarzystwie Miłośników Astronomii. Wiele publikował w prasie lokalnej i krajowej. Szczególnie cenne były prace, których był współautorem: „Głazy i głazowiska w województwie olsztyńskim” oraz „Zabytkowe parki w województwie olsztyńskim. Jedną z idei Wacława Radziwinowicza było utworzenie samodzielnego Muzeum Przyrody. Włożył w to wiele starań i trudu. Obecnie Muzeum Przyrody znajduje się w pałacyku przy ul. Metalowej, ale Wacław Radziwinowicz nie doczekał jego otwarcia.W programie:biografię przedstawi: Marian Szymkiewicz, pamiątki omówi: Zofia Januszkiewicz, film przyrodniczy18 maja2005 r.
Sala M. Kromera
zamku olsztyńskiego
Tadeusz Grygier (10.12.1916 - 9.06.2000)
historyk, archiwista, nauczycielWieczór zamkowyw 5. rocznicę śmierciUrodził się w Grudziądzu. Jego ojciec był drukarzem. W 1936 roku rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Poznańskim. Studia przerwał wybuch wojny, podczas którejTadeusz Grygier włączył się w działania Związku Walki Zbrojnej. W 1942 roku wcielono go do Wehrmachtu i skierowano do Francji i Belgii. Tam również współpracował z ruchem oporu. Dwa lata później gestapo odkryło jego wcześniejsze kontakty z walczącym podziemiem. W lutym 1945 roku skazano go na karę śmierci. Tadeusz Grygier uciekł z więzienia i ukrywał się w Grudziądzu. Po wojnie pracował w szkolnictwie. Kontynuował też studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, ukończył je w 1947 roku. Dwa lata później otrzymał tytuł doktora nauk humanistycznych.W roku 1949 Tadeusz Grygier podjął pracę w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Olsztynie, którego był przez wiele lat dyrektorem. Organizował archiwa powiatowe. Był współzałożycielem i długoletnim prezesem olsztyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, członkiem redakcji „Komunikatów Mazursko–Warmińskich”, a także członkiem Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego.Tadeusz Grygier jest autorem kilkuset artykułów naukowych, rozpraw oraz recenzji. W swoich pracach najczęściej zajmował się tematyką ruchu polskiego na terenie Warmii i Mazur w XIX i XX wieku. Są jednak również prace, w których sięgał do źródeł dziejów Warmii od XV wieku. Swoje artykuły drukował w wydawnictwach naukowych lokalnych i krajowych. Zajmował się również terminologią archiwalną.W programie:pamiątki omówiła Zofia Januszkiewicz8 czerwca2005 r.
Sala M. Kromera
zamku olsztyńskiego
Eugeniusz Kochanowski (1.09.1925 - 30.04.1980)
artysta malarzWieczór zamkowy z okazji 80. rocznicy urodzin i 25. rocznicy śmierciUrodził się w Wilnie i tam też w latach 1939 – 1941 uczył się rysunku. W 1946 roku rozpoczął studia malarstwa i scenografii w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. W latach 1948 – 1949 dodatkowo studiował na Wydziale Scenografii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Stamtąd przeniósł się do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Studia ukończył w 1951 roku i rozpoczął pracę.
W 1952 Eugeniusz Kochanowski zamieszkał na stałe w Olsztynie. Zajmował się przede wszystkim twórczością malarską. W jego dorobku artystycznym dominują mazurskie pejzaże, choć istniały również inne nurty: malarstwo abstrakcyjne i portretowe. Duży wpływ na wybór tematu wywierały okolice Małaszewa, gdzie państwo Kochanowscy zamieszkiwali latem w zabytkowej karczmie. Ale to nie wszystko. Eugeniusz Kochanowski wykonywał również polichromie, malarstwo i mozaiki ścienne. Angażował się także w inną działalność: dydaktyczną (przez wiele lat prowadził w Wojewódzkim Domu Kultury zespół plastyczny) oraz scenografię. Przez 10 lat przygotowywał kukiełki do szopki olsztyńskiej realizowanej przez Olsztyńską Rozgłośnię Polskiego Radia. Projektował oprawę plastyczną kabaretu „Swąd”, dekoracje dla Pantomimy Głuchych i obu olsztyńskich teatrów. Jego scenografie dotyczyły też imprez masowych. Jedną z nich były uroczystości na Polach Grunwaldu w 1960 roku. Eugeniusz Kochanowski brał czynny udział w życiu środowiska artystycznego, a także w życiu społecznym jako radny Miejskiej Rady Narodowej. W jego notach biograficznych wymienianych jest 6 wystaw indywidualnych i 22 zbiorowe.
W programie:
biografię przedstawił Janusz Wierzyński, pamiątkii: Zofia Januszkiewicz14 września2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Jan Jerzy Bojarski (25.07.1922 - 10.06.2002)
Wieczór zamkowy w 60. rocznicę zorganizowania na Warmii i Mazurach Chorągwi HarcerzyJednym z inicjatorów tego wydarzenia był Jan Jerzy Bojarski. Urodził się w Mławie. Tam też wstąpił do drużyny harcerskiej. Od 1939 roku był zastępcą komendanta Wojennego Pogotowia Harcerskiego w Mławie. Podczas okupacji ukończył na tajnych kompletach szkołę średnią. Działał w konspiracji początkowo w Batalionach Chłopskich, później w Armii Krajowej. Aresztowany w 1943 roku został osadzony w obozie koncentracyjnym Mauthausen, w którym przebywał do wyzwolenia. Po wojnie przyjechał do Olsztyna, tu podjął pracę w handlu oraz rozpoczął działalność społeczną. 10 października 1945 roku na zebraniu starszyzny harcerskiej powołano do życia Warmijsko – Mazurską Chorągiew Harcerzy, w której Jan Bojarski pełnił funkcję zastępcy komendanta Chorągwi (1945 – 1947), a później komendanta (1947 – 1949). Dał się poznać jako doskonały organizator zakładając hufce i szczepy harcerskie w Olsztynie i województwie, był też opiekunem Drużyny Lotniczej im. Dywizjonu 303. W 1958 roku był inicjatorem i komendantem Operacji Kormoran – Harcerskiej Służby Turystycznej Warmii i Mazur. Jan Bojarski był człowiekiem niezwykle aktywnym. Od 1949 roku zaangażował się w organizację ruchu spółdzielczego, a w latach 1858 – 1989 był prezesem Wojewódzkiego Związku Spółdzielczości Pracy. Współorganizował również Zrzeszenie Sportowe Spółdzielczości Pracy „Start”, gdzie pełnił funkcję prezesa Rady Wojewódzkiej w Olsztynie, członka Prezydium i wiceprezesa Rady Głównej w Warszawie. Jan Bojarski, od 1958 roku, przez wiele kadencji był radnym i członkiem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, a w latach 1982 – 1986 posłem na Sejm. Otrzymał wiele odznaczeń za swoje zasługi. Został wpisany do Księgi Honorowej Miasta Olsztyna.W programie:biografię przedstawi: dr Halina Płocha, pamiątki omówi: Zofia Januszkiewicz12 października2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Ryszard Wachowski(20.04.1930 -8.11.1985 )
artysta rzeźbiarz
Wieczór zamkowy w 75. rocznicę urodzin i 20. rocznicę śmierci
Urodził się we wsi Ćmiłów koło Lublina. Studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Plastycznych w Krakowie pod kierunkiem Ksawerego Dunikowskiego . Dyplom uzyskał w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku. W Olsztynie zamieszkał w 1955 roku, choć już wcześniej, w czasie studiów, pracował przy realizacji Pomnika Zwycięstwa pod kierunkiem Ksawerego Dunikowskiego. Ryszard Wachowski przez 30 lat tworzył monumentalne pomniki i niewielkich rozmiarów rzeźby, mozaiki i płaskorzeźby. Na szczególną uwagę zasługują pomniki w Nowym Mieście Lubawskim, Działdowie, Sudwie i Komornikach. Jego bardziej znane w Olsztynie rzeźby to: „Łyna”, „Żaba”, żeliwne „Ptaki” oraz „Kantata”, a także rzeźby przedstawiające sportowców w Kortowie, przy Hali Widowiskowo – Sportowej i stadionie. W 1959 roku Ryszard Wachowski otrzymał wojewódzką nagrodę za całokształt dorobku artystycznego. W roku1976 w holu dworca głównego PKP prezentował swoje rzeźby w salonie sztuki „Dworzec”. Artysta wielokrotnie prezentował swoje prace na wystawach krajowych. Ryszard Wachowski to jeden ze współorganizatorów środowiska plastycznego w Olsztynie - był działaczem Związku Polskich Artystów Plastyków, a przez cztery lata wiceprezesem Zarządu Okręgowego.
W programie:
biografię przedstawił Tomasz Śrutkowski, pamiątki;Barbara Michalska9 listopada2005 r.Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
Seweryn Pieniężny– senior
(6.01.1864 - 2.11.1905)
drukarz i redaktor „Gazety Olsztyńskiej”, działacz społeczno – narodowy
Wieczór zamkowyw 100. rocznicę śmierciUrodził się w Poznaniu, tam też poznał zawód drukarza i zecera. Do Olsztyna Seweryn Pieniężny przyjechał w lipcu 1888 roku, aby pomóc Janowi Liszewskiemu przy wydawaniu „Gazety Olsztyńskiej”. W 1891 ożenił się z Joanną Liszewską i przejął redakcję gazety. W roku 1893 przeniósł wydawnictwo do nowego budynku oraz zwiększył nakład pisma i częstotliwość jego wydawania, pomimo procesów prasowych i kar pieniężnych. Seweryn Pieniężny brał czynny udział w życiu społeczno - narodowym i oświatowym. Organizował wiece w obronie języka polskiego. W 1898 roku był wiceprzewodniczącym powiatowego Komitetu Wyborczego na powiat olsztyński, a później łącznikiem tego Komitetu z Centralnym Komitetem na Prusy Zachodnie. Od 1891 roku Seweryn Pieniężny zajmował się tworzeniem biblioteczek Towarzystwa Czytelni Ludowych. Założył także Towarzystwo Polsko – Katolickie „Zgoda” w Olsztynie, zrzeszające robotników i rzemieślników. W 1894 roku udał się do Królewca, aby nawiązać kontakty ze studentami polskimi.
W programie:
biografię przedstawił - dr Jan Chłosta, pamiątki:Barbara Michalska14 grudnia2005 r.
Sale Kopernikowskie
zamku olsztyńskiego
