POLACY Z KRESÓW WSCHODNICH NA WARMII I MAZURACH

2011-01-26 00:00:00

W 2009 roku Muzeum Warmii i Mazur zrealizowało I etap projektu „POLACY Z KRESÓW WSCHODNICH NA WARMII I MAZURACH. Przenikanie się dziedzictwa kulturowego jako podstawa zrozumienia współczesności regionu”. Projekt realizowany ze środków MKiDN.

Repatriacja to bolesny rozdział w naszej powojennej historii - migracji ludności polskiej z Ziem Utraconych Kresów Wschodnich Drugiej Rzeczpospolitej na tereny Polski w jej nowych granicach. Kresowianie stali się, wbrew własnej woli, przedmiotem w procesie „przesuwania” polskich granic, w konsekwencji czego pozbawiono ich ojczyzny. Tysiące ludzi przyjechało po II wojnie światowej z terenów obecnej Litwy, Białorusi i Ukrainy na Warmię i Mazury i tu odnalazło swój nowy dom, dlatego, by utrwalić relacje przesiedleńców z terenów Wschodnich Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie postanowiło utworzyć Archiwum Historii Mówionej. Naszym priorytetem było ocalić od zapomnienia losy naszych rodaków mających korzenie kresowe, chcieliśmy żeby wiedzieli, że ich wspomnienia są ważne nie tylko dla nich, ale i dla całej historii naszej ojczyzny. Idea Archiwum Historii Mówionej, jak i Pracowni Ikonografii i Digitalizacji Zbiorów Historycznych, narodziła się w zeszłym roku, gdy Mirosława Aleksandrowicz, przewodnicząca Federacji Rodzin Katyńskich w Olsztynie przyniosła do naszej placówki przedwojenne albumy swojej rodziny. Nie chciała ich jednak podarować do zbiorów Muzeum, gdyż jak nam powiedziała, stanowią one spuściznę duchową dla jej rodziny, chętnie się jednak zgodziła na skopiowanie zdjęć. Wówczas zrozumieliśmy, że potrzebujemy pracowni digitalizacyjnej z odpowiednim sprzętem, która umożliwiłaby kopiowanie i archiwizowanie przynoszonych do nas pamiątek historycznych. Napisaliśmy wówczas projekt: Polacy z Kresów Wschodnich na Warmii i Mazurach. Przenikanie się dziedzictwa kulturowego jako podstawa zrozumienia współczesności regionu, który zakładał stworzenie takiej jednostki. Z pieniędzy, które dostaliśmy na cele projektu zakupiliśmy: komputery, skanery do pozytywów, negatywów i slajdów, aparat fotograficzny, kamerę cyfrową, dyktafony, mikrofony, statywy, serwer sieciowy, a także sprzęt służący do przechowywania danych, co pozwoliło stworzyć jedną z najbardziej nowoczesnych pracowni digitalizacyjnych w naszym regionie.

Pracownia działa dwutorowo, jednocześnie realizuje założenia projektu, poprzez digitalizację, archiwizację i opis obiektów przyniesionych przez Kresowian, jak również digitalizuje obiekty, które są już w posiadaniu Muzeum.

Od lipca b.r. wyszliśmy w teren, by dotrzeć z kamerą i mikrofonem do wszystkich, którzy wyrażą chęć uczestnictwa w naszym projekcie. Przeprowadziliśmy już około 20 wywiadów m.in. z: Michałem Bystrzyckim, Henrykiem Tumaszem, Józefem Pawluczykiem, ZuzannąWojciechowską, Marią Jabłonowską, Antonim Rudakiem, Haliną Herman, Alicją Sekułą, Łucją Jaczewską, Mirosławą Aleksandrowicz, Edwardem Kaliszem, Stanisławem Sienkiewiczem, Janem Rutkowskim, Ryszardem Czerniewskim, Alicją Tuńską oraz Aliną Popielawską. Jesteśmy zachwyceni życzliwością, z jaką spotkała się ta inicjatywa. Ludzie chętnie dzielą się z nami wspomnieniami i pamiątkami. Ideą Archiwum jest jak najwierniejsze przekazywanie relacji Kresowiaków, dlatego nie ingerujemy w treść wypowiedzi, przedstawiając je w formie subiektywnych relacji świadków. Przybierają one formę luźnych wypowiedzi, a także specjalistycznych wywiadów.

Kolekcja cyfrowa „Polacy z Kresów Wschodnich” jest dostępna w siedzibie Muzeum, a już wkrótce będzie ją można również oglądać na naszej stronie internetowej. Podejmiemy również starania, by w przyszłości nagrania zgromadzone w Archiwum stały się pomocą w nauczaniu i weszły do programów wykorzystywanych w szkołach na wszystkich poziomach edukacji.

Pamiątki przekazywane do zbiorów Muzeum, są traktowane z najwyższą troską, zgodnie z obowiązującymi zasadami i przepisami muzealnymi. Obiekty, które z przyczyn niezależnych od nas nie trafiają do naszych kolekcji zostają zarchiwizowane w formie elektronicznej i oddawane właścicielom. Nasza Wschodnia Kolekcja Elektroniczna liczy już 4591 zeskanowanych eksponatów.

Na chwilę, obecną odbyliśmy ponad 70 spotkań, a w projekcie wzięło udział około 50 osób, m.in. Michał Bystrzycki, Zenon Ciechanowicz, Krzysztof Gargas, Maria Jabłonowska, Łucja Jaczewska, Zbigniew Janczewski, Janusz Kołakowski, Tadeusz Kowalski, Małgorzata Kozuń, Małgorzata Kutaj, Stanisław Micewicz, Józef Pawluczyk, Hanna Koziarek-Pepol, Milena Piskorska-Blum, Barbara Popielawska, Maria Prorok, Antoni Rudak, Alicja Sekuła, Stanisław Sienkiewicz, Teresa Stefanowicz, Henryk Tumasz, Janusz Biedrzycki, Kazimierz Bogucki, Helena Cynalewska, Kazimiera Lewenda, Mieczysław Pożarski, Jan Rutkowski, Alicja Tuńska, Mirosława Aleksandrowicz, Tadeusz Andronowski, Tadeusz Bronowski, Ryszard Czerniewski, Olgierd Tomczonek, Edward Kalisz, Andrzej Małyszko, Maria Obolewicz, Mieczysław Pożarski, Waldemar Zwierko oraz ZuzannaWojciechowska. Do naszych zbiorów trafiły m.in.: zdjęcia, dokumenty, zeszyty i świadectwa szkolne, a także ręcznie utkane kapy i obrusy. Niektórzy przekazują nam spisane przez siebie wspomnienia, tak jak np. Zenon Ciechanowicz z Giżycka. Swoje wspomnienia przekazał nam również Antoni Rudak, pochodzący z Głębokiego na dzisiejszej Białorusi.

W kolejnych latach, zaplanowaliśmy wykorzystanie zebranych obiektów historycznych, nagrań, kontaktów, do zorganizowania cyklu spotkań z polską kulturą, historią i tradycją Kresów Wschodnich. Uważamy, że najwłaściwszą formą byłyby tzw. „Żywe spotkania z historią”, na których sami Kresowiacy, mówiliby o sobie, o swoich wspomnieniach. Spotkania muzealne z „żywą historią” skupione będą wokół polskiej kultury, historii i tradycji Kresów Wschodnich. Nasze wykłady nie będą adresowane tylko do byłych mieszkańców Kresów, ale także dla młodego pokolenia, szczególnie młodzieży licealnej i studenckiej. Mamy nadzieję, że wychowana w zupełnie innej rzeczywistości, młodzież, zrozumie nostalgię za minionym czasem, za niepowtarzalną atmosferą dawnych Kresów. Przez pryzmat wspomnień Kresowian będziemy starać się również przybliżyć ślady bytności naszych rodaków ze Wschodu na Warmii i Mazurach, to co zrobili dla tego regionu i jak zapisali się w jego historii. Mamy nadzieję, że spotkania te będą niezapomnianą podróżą w czasie.

W końcowej fazie projektu zaplanowano wystawę dokumentującą życie repatriantów, jak również międzynarodową konferencję naukową, prezentującą wyniki badań oraz sprawozdanie z „akcji terenowej” zbierania wspomnień i pamiątek: Polacy z Kresów Wschodnich na Warmii i Mazurach. Przenikanie się dziedzictwa kulturowego jako podstawa zrozumienia współczesności regionu.

Warmia i Mazury są regionem, gdzie po wydarzeniach II wojny światowej przesiedlani byli mieszkańcy z Kresów Wschodnich. Do dzisiaj województwo jest zróżnicowane kulturowo. Przenikają się tu tradycje: polska, niemiecka, ukraińska, litewska i inne. Świadomość różnorodności kulturowej i jej przenikanie się jest niezbędne do zrozumienia współczesnego regionu, dlatego podjęliśmy wysiłki, by przybliżyć współczesnemu odbiorcy specyfikę naszego regionu.
Mamy nadzieję, że dzięki naszej akcji przybliżona zostanie historia polskich ziem Wschodnich i losy Polaków przesiedlonych w ramach akcji repatriacyjnej. Dzięki digitalizacji i archiwizacji będą mogły służyć nie tylko nam, ale również następnym pokoleniom. Na dziś dzisiejszy, możemy pochwalić się sukcesem w realizacji projektu, który udowodnił jak wielkie jest zapotrzebowanie społeczne na tego typu zadania.


Aktualna strona projektu

Kalendarium

« piątek, 29 marca 2024 »
Pn Wt Śr Czw Pt So N
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
Zobacz pełne kalendarium »

Samorzad Wojewodztwa

Poznaj lepiej nasz region:

facebook youtube

piątek 29 Marca
  • Mikołaj Kopernik – Gra
  • Stowarzyszenie Miłośników Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
  • Konserwacja i restauracja XIV-wiecznego zamku w Lidzbarku Warmińskim – perły architektury gotyckiej w Polsce – III etap
  • Logo roku Mikołaja Kopernika
  • Oferta najmu sal
  • Katalog on-line biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
  • Centrum Spotkań Europejskich
  • Strona projektu: